Lehçe-i Turkiye-i Memalak-i Mısır

Abstract

Bir dilin temelini oluşturan sözlükler çok eski bir geçmişe sahiptir.Sözlüklerde örnek olarak yer alan atasözler, deyimler aynı zamanda o kavmin kültürünü da ifade etmektedir.Türk sözlükçülüğün temelini Kaşgarlı Mahmut'un Divanü Lügati't-Türk adlı eseri oluşturmaktadır. Dolaysıyla Türk sözlükçülüğü Kaşgarlı Mahmut'a çok şeye borçludur.Osmanlı imparatorluğunun başlangıcından itibaren etkisi hissedilen Arap ve Fars edebiyatı, tesirini sözlükçülükte de göstermektedir. Eski sözlükler Arapçadaki gibi manzum ve düz yazı şeklinde yazılmıştır. Osmanlı İmparatorluğunun son dönemlerine doğru sözlükçülükte yeni bir çığır açan Şemsettin Sami ise hazırladığı sözlüklerde Batı tarzını geliştirmiştir.19. yüzyılda hazırladığı sözlüklerden biri de Lehçe-i Türkiyye-i Memalik-i Mısır adlı eseridir. Bu eserde Kıpçak Türkçesine ait kelimelerin Batı Türkçesindeki anlamları verilmiştir.Eserimizin sadece sözlük olarak değil, eski dil sahasına yeni bilgiler getiren bir eser olarak değerlendirilmesinin daha doğru olacağını düşünüyoruz.

Dictionaries, which are the basis of languages, have existed since ancient times.Idioms and proverbs, used as examples in dictionaries, also provide insight and information related to culture.The foundation of the Turkish language dictionary is Kasqarli Mahmut?s ?Divanu?l Lugatil-Turk?. Mahmut's dictonary has since become a crucial resource for the development of Turkish dictionaries.Since the very beginnings of the Ottomans, Arabic and Persian languages have had an impact on the Turkish language. Dictionaries originating from this era were written in the form of poems (duz yazi, siir). However, close to the end of Ottoman state, Semsettin Sami wrote the dictionary that started a new era in writing Turkish dictionaries in the Western style.One of the dictionaries written in the 19th century is the ?Lehce-i Turkiye-i Memlak-i Misir?. In this dictionary, meanings from Kipcak Turkish were translated to the their corresponding meanings in western Turkish.Our intention is not only to create a translation of a dictionary, but also to provide new insight and approaches to the study of ancient linguistic concepts.