Kazat Akmattegin`in `Kündü Aylangan Cıldar` romanında geçen zarf-fiiller ve Türkiye Türkçesindeki karşılıkları

Abstract

Sovyetler idaresinin olduğu yıllarda Türk lehçeleri ile ilgili fazla bir bilgiye sahip değildik. 1991 yılında Sovyetler birliğinin dağılmasından sonra Türk lehçeleri üzerine yapılan inceleme çalışmaları gittikçe artmaktadır. Fakat bu çalışmalar hala günümüzde istenen seviyeye ulaşamamıştır. Çalışmada, Türk dilinin Kıpçak grubuna ait Kırgız Türkçesi ile Oğuz grubuna ait Türkiye Türkçesinde kullanılan zarf-fiil eklerininin Dil bilimciler tarafından yapılan tanımlarını inceledik. Kırgız Türkçesinde kullanılan zarf-fiil eklerini Kündü Aylangan Cıldar adlı romanda tespit ettik. Zarf-fiil eklerini basit zarf-fiiller ve birleşik zarf-fiiller olarak iki gruba ayırdık. Edat grubuna giren bazı zarf-fiil eklerini not düşerek belirttik. Daha önceki bilimsel çalışmaları da dikkate alarak bunların kullanılış özelliklerini, işlevlerini, fonksiyon ve anlamlarını tespit ettik. Zarf-fiil eklerinin Türkiye Türkçesine nasıl aktarıldıklarını ve karşılıklarını değerlendirdik.

We did not know much about Turkic languages during soviet reign. Subsequently, more and more studies on Turkic languages have started to come out after the collapse of soviet regime. But, the thing is about these studies , still, have not reached the desired level. In this study, we have tried to analyse Turkish gerundials defined by linguists in Kyrgyz from Kypchak group and Turkish from Oghuz group. After a long detection of Kyrgyz gerundials used in a book called Kündü Aylangan Cıldar, we divided them into two groups: basic and compound gerundials. We have annotated some of which are parts of prepositional phrase. Taking the previous studies into consideration, we have analysed those gerundials in terms of usage, function, and meaning and how they are translated into Turkish from Kyrgyz.