4-24 aylık çocuklarda beslenme şekli ile hemoglobin düzeyi ve demir eksikliğinin ilişkisi

Abstract

ÖZET Erturaç M, 4-24 Aylık Çocuklarda Beslenme Şekli île Hemoglobin Düzeyi ve Demir Eksikliğinin İlişkisi. Uzmanlık Tezi, Fatih Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilimdalı, Ankara 2006. Demir eksikliği, çocuklarda tek bir nütrisyonel madde eksikliğine bağlı en sık görülen hastalıktır. Dengeli beslenme ve yeterli demir alımı ile bu hastalık engellenebilir. Çalışmamızda beslenme durumlarına göre çocuklarda hemoglobin düzeyi ve demir eksikliğini araştırdık. Yaşları 4-24 ay arası değişen 126 erkek, toplam 200 çocuktan Hb, MCV, RDW, demir bağlama kapastesi (DBK), serum demir (SD), ferritin düzeyleri çalışıldı. Transferrin satürasyonu (Tfsat) hesaplandı. Beslenme şekillerine ve demir desteğine göre 3 gruba ayrılan çocuklar ayrıca cinsiyet, doğum ağırlığı, gestasyonel yaş, doğum kilosu, başvuru anındaki boy ve kilolarına göre değerlendirildi. Hb düzeyi ve demir eksikliği anemisinin, beslenme şekline göre istatistiksel olarak farklılık gösterdiği saptandı (P=0,001 ve P=0.002). 6 ay ve daha fazla sadece anne sütü ile beslenenlerle 2 ay ve daha az anne sütü alanlarda, hemoglobin düzeylerinin düşük, demir eksikliği anemisi görülme oranlarının daha yüksek olduğu gözlendi. Beslenme gurupları arasında demir eksikliği açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmadı (P>0.05). 4-5. aydan sonra ek gıdaya başlanması ve beraberinde demir desteği alınmasının demir eksikliği ve demir eksikliği anemisi görülme sıklığını belirgin azalttığı saptandı. Çocuklarda koruyucu demir desteği alma oranının halen %26,5 düzeyinde olduğu gözlemlendi. Sonuç olarak, 6 ay ve daha uzun sadece anne sütüyle beslenme veya 2 aydan az anne sütü alımı demir eksikliği anemisi görülme oranını arttırabilmektedir. 4-5. ayda başlanan ek gıdalar ve anne sütü yeterince demir desteği sağlayamadığından demir eksikliğinin önlenmesi için 4-24 ay arası çocuklara koruyucu dozda demir desteğinin verilmesi uygun olacaktır. Anahtar sözcükler: Hemoglobin, demir eksikliği, beslenme, anemi. IV

SUMMARY Erturaç M, Effect of the Feeding Practise on the Hemaglobin Levels and Iron Deficiency in Children Between the Age of 4-24 Months. Thesis in Pediatrics, Ankara 2006. Iron deficiency and iron deficiency anemia are the most common single nutrient deficiency disorders. Improved pattern of feeding and nutritional status related to iron can probably prevent iron deficiency and iron deficiency anemia. The aim of the study is to determine hemoglobin levels and iron deficiency according to feeding practices in infants. Analysis of blood samples from 200 randomly selected children (126 boys, 74 girls) between the ages of 4-24 months is used. Cases divided into 3 groups for feeding status and for iron supplementation. Sex, birth weight, gestastation age, the age of mother at birth, actual weight and height is documented. Hb, MCV, RDW, iron binding capacity, serum iron, serum ferritin levels, transferrin saturations were detected from all cases. Hemoglobin and iron deficiency anemia are related with feeding practice (P=0,001 and P=0.002 respectively). Children who were exclusively breast-fed for more than 6 months and who were given formula milk (after less than 2 month breast-fed), hemoglobin levels were significantly lower than those who were weaned at 4-5th months. Also iron deficiency anemia was found more in those two groups. The frequency of iron deficiency anemia decreased in who were weaned at 4-5th months. There was no significant relationship between iron deficiency and feeding practice (P>0,05). The use of routine prophylactic iron supplementation was improved iron status and anemia. In this study routinely prophylactic iron supplementation were given only at a rate of 26,5 %. In conclusion, exclusively breast-feeding for more than 6 months or less than 2 months breast-feeding would increase the risk of iron deficiency anemia. Because of inadequate iron content of weaning foods and human milk, infants should routinely receive prophylactic iron supplementation to prevent iron deficiency. Key words: hemoglobin, iron deficiency, feeding, anemia, children.