6-16 yaş arası obez olguların demir parametrelerinin normal kilolularla karşılaştırılması inflamatuvar belirteçler ve insülin direnci ile ilişkisinin araştırılması

Abstract

Gelişmiş ülkeler başta olmak üzere obezite sıklığı tüm dünyada giderek artmaktadır. Demireksikliği de halen dünyada en sık görülen beslenme yetersizliğidir. Obezite ile demir eksikliğiarasındaki ilişkiyi araştıran değişik çalışmalar olmakla birlikte, çocuklarda bu konuda yapılançalışmalar azdır. Çalışmalarda mekanizma net olmamakla beraber obez çocuklarda demireksikliğinin daha sık olduğu saptanmıştır. Beslenme ile demir alımının düşük olması ve/veyaobezite ile ilişkili inflamasyona bağlı olarak hepsidin konsantrasyonunun artması buna bağlıdemirin biyoyararlanımının azalması olası mekanizmalar olarak düşünülmüştür. Literatürdeobezitenin komplikasyonu olarak oluşabilen insülin direnci ile demir parametreleri arasındakiilişkiyi araştıran bir çalışmaya da rastlanmamıştır.Bu çalışmada obez çocuk ve adolesanların demir parametreleri, özellikle demireksikliğinin erken ve hassas göstergesi olan sTfR düzeyleri de çalışılarak, normal kilolukontrol grubu ile karşılaştırılmış, demir parametrelerinin insülin direnci, prohepsidin veinflamatuvar sitokinlerden CRP ve IL- 6 ile ilişkisi araştırılmıştır.Çalışmaya yaşları 6- 16 yıl arasında değişen, 50 basit obezite tanılı ve 60 sağlıklıçocuk ve adelosan olmak üzere toplam 110 olgu alındı. İki grup yaş ve cinsiyet açısındanbirbiriyle benzerdi. Tam kan sayımı, serum demiri, demir bağlama kapasitesi, ferritin düzeyi,sTFR, prohepsidin, CRP, IL- 6, insülin ve açlık kan şekeri düzeyleri çalışılan olgularınhiçbirinde demir eksikliği saptanmadı. Obez çocukların serum demir ve TSİ değerlerininkontrol grubuna göre anlamlı düşük, RDW ve ferritin düzeylerinin ise anlamlı yüksek olduğubulundu. sTFR ve prohepsidin ile demir parametreleri arasında ilişki saptanmadı. Obezgrubun CRP ve IL- 6 düzeylerin kontrol grubuna göre anlamlı yüksek olduğu, VKİ ile CRParasında pozitif ilişki olduğu bulundu. CRP' nin serum demir ve TSİ ile negatif, RDW ilepozitif ilişkili, ayrıca inflamatuvar belirteçler olan IL- 6, ferritin, prohepsidin düzeyleri ileviipozitif ilişkili olduğu saptandı. CRP' nin insülin ve HOMA-IR değerleri ile de pozitif ilişkiliolduğu bulundu. İnsülin direnci olan obezlerin serum demir düzeylerinin insülin direnciolmayanlara göre anlamlı düşük olduğu saptandı.Sonuç olarak çalışmamızda demir eksikliği saptanmamasına rağmen obez çocuk veadelosanların kontrol grubuna göre demir düzeylerinin daha düşük olduğu, insülin direncininbu yatkınlığı arttırdığı bulundu. Çalışmamız obez çocuk ve adolesanlarda demir eksikliğinibelirlemede sTfR' nin çalışıldığı 2., prohepsidin düzeylerinin bakıldığı ilk çalışma olmasıaçısından önemlidir. Olgu sayısının arttırılması ve daha düşük sosyoekonomik düzeydekiobezlerin de değerlendirilmesiyle demir parametreleri açısından daha anlamlı sonuçlaraulaşılabileceği düşünülmektedir.Anahtar Kelimeler: Obezite, demir eksikliği, solubl transferin reseptörü, prohepsidin, çocuk.

The incidence of obesity is increasing all over the world primarily in the developed countries.On the other hand iron deficiency is still the most common nutritional disorder. There areseveral studies investigating the relation between iron deficiency and obesity but studiesinvestigating this relation in children are quiet rare. Although the underlying mechanism isnot clear, it is detected that iron deficiency is more common in obese children.The possible mechanisms may be poor iron supplement with nutrition or decreasingbio-availibility of iron resulting from increasing hepsidin concentration which is caused bychronic inflammation in obesity. There isn?t any study in the literature investigatingassociation between insulin resistance which may occur as a complication of obesity and ironparameters in the obese children yet.In this study, we investigated and weighed iron parameters and especially sTFR levelswhich is an early and accurate indicator of iron deficiency, in children with obesity andcompared them with normal weighed controls. The associations between iron parameters andinsulin resistance, prohepcidin and inflammatory cytokines IL-6 and CRP were also searched.A total of 110 cases, with 50 children with primary obesity whose ages were rangingin 6-16 years and 60 healthy children and adolescent, were enrolled in this study. The twogroups were similar in respect to ages and sexes. Complete blood count, serum iron levels,iron binding capacity, ferritin levels, sTFR, prohepcidin, CRP, IL-6, insulin and blood glucoselevels were studied. İron deficiency was not seen in any of the cases. The serum iron and TSIlevels were significantly low and RDW and ferritin levels were significantly high in obesechildren when compared to control group. An association between sTFR and prohepcidin andiron parameters cannot be detected. The CRP and IL-6 levels were significantly higher in theobese children and a positive relation was detected between BMI and CRP. A negativeixcorrelation between CRP and serum iron and TSI, a positive correlation between CRP andRDW were detected. A positive correlation between CRP and inflammatory markers as IL-6,ferritin and prohepcidin levels were also defined. Between CRP, insulin and HOMA-IR levelspositive correlations were also defined. Serum iron levels were significantly lower in obeseswith insulin resistance when compared to the ones without insulin resistance.As conclusion, although we didn?t detect any case with iron deficiency in our study,the results reveal that children and adolescents with obesity have lower iron levels and insulinresistance enhances this predisposition. Our study is noteworthy because it was the secondstudy which evaluated sTFR and the first study which evaluated prohepcidin levels to searchthe iron status in obese children. Future studies including greater number of cases in eachgroups and obese patients from lower socio-economical conditions may provide significantresults about iron parameters.Keywords: obesity, iron deficiency, soluble transferrin receptor, prohepcidin, child.