Air ?Criteria Pollutants? and health indicators: Bridging the gap from sources to health outcomes as a case study in Muğla city

Abstract

Muğla İli, mevcut verilere göre hava kirliliğinin yoğun yaşandığı yerleşim yerlerinden biridir. Hava kirliliği ve kronik hava yolu hastalıklarının ilişkisi bilinse de, bunun tüm yönleriyle ortaya konulabildiği söylenemez. Kronik hava yolu hastalılarının önlenmesi veya sıkıntılarının azaltılması yönündeki çabaların yetersizliği ve bu yönde yeni araştırmalara ihtiyaç duyulduğu da çok açıktır.Tezimizde, Muğla İli mevcut kirlilik verileri kaynaklarından alınmış; İlin doğal ve insan kaynaklı hava kirleticileri harita üzerinde belirlenmiş; kronik solunum yolu hastalık ham verileri de değerlendirilmiş ve ArcView 10 programıyla harita üzerinde yerleştirilmiştir. Mevcut veriler (hastalık verileri: toplam ve nüfusa oranlı hasta sayısı; kirlilik parametreleri: SO2 ve PM10; meteorolojik veriler; Muğla İli maden yatakları ve hava kirletici kaynakları) uygun sitelerden güncellenerek bar ve pasta grafikler şeklinde gösterilmiştir. Tez çalışmamızda mevcut ham veriler yorumlanabilir, üzerinde bilimsel değerlendirme ve tartışma yapılabilir, faydaya yönelik verilere dönüştürülmüş; Türkiye ve dünyadaki durumların karşılaştırılabildiği grafikler haline getirilmiştir.

The U.S. Environmental Protection Agency (EPA) has established National Ambient Air Quality Standards (NAAQS) for six principal air pollutants (?criteria? pollutants): Carbon Monoxide (CO), Lead (Pb), Nitrogen Dioxide (NO2), Particulate Matter (PM) in two size ranges [< 2.5 µm (PM2.5) and < 10 µm (PM10)], Ozone (O3), and Sulfur Dioxide (SO2). Although associations have been identified between these pollutants and adverse health effects, considerable uncertainty remains regarding a) methods and approaches to understanding relationships between air pollution and health effects; b) which components (gas and/or aerosol) and sources are most toxic; c) the mechanisms of actions of the pollutants and causal relationships; d) effect of confounding factors, and e) which populations are susceptible etc.Global Alliance Against Chronic Respiratory Diseases (GARD) work on the above issues and in this thesis the data of GARD in Muğla city will be evaluated from the academical perspective to fullfill and bridge the gaps between the data available (criteria air pollutants, sources and airway diseases? epidemiological, in Muğla city) with the health outcomes.