Bayburt Demirözü ilçesi ağzı: Cümle yapısı

Abstract

Çalışmamızda Demirözü ilçesinin merkez ve köylerinden yapılan derlemeler sonucunda genel ağız özellikleri ve cümle yapısı tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamız `Giriş`, `İnceleme`, `Sonuç`, `Metinler`, `Sözlük` ve `Kaynakça` kısımlarından oluşmaktadır. `Giriş` kısmında Bayburt ve Demirözü ilçesinin tarihi, coğrafi, etnik, sosyal ve kültürel durumu incelenmiştir. İnceleme kısmı dört bölüme ayrılmaktadır: I. bölümde -Ses Bilgisi- bölgenin ses varlığı ortaya konmaya çalışılmış ve ses olayları incelenmiş; II. bölümde -Şekil Bilgisi- eklerin yapısı ve kelime türleri; III. bölümde -Kelime Grupları- kelime gruplarının bölgede kullanılış biçimleri; IV. bölümde -Cümle Bilgisi- cümlelerin genel özellikleri üzerinde inceleme yapılmıştır. `Sonuç` kısmında bölge ağzında görülen önemli ses bilgisi, şekil bilgisi, kelime grupları ve cümle bilgisine dair özellikler maddeler halinde sıralanmıştır. `Metin` kısmında bölgeden derlenen konuşmalar uygun transkripsiyon işaretleri kullanılarak yazıya aktarılmış ve `Sözlük` kısmında derlediğimiz metne dayalı olarak bölgenin söz varlığını ortaya koymak amacı ile kelime türlerini belirten bir sözlük hazırlanmıştır. `Kaynakça` kısmında ise tez için yararlanılan eserlerin künyeleri verilmiştir.Anahtar kelimeler: Türkiye Türkçesi Ağızları, Demirözü Ağzı, Cümle Yapısı

In this research, general dialect characteristics and sentence structure are tried to be ascertained through compilations which are done from the centre and the villages of Demirozu District. This research consists of `Introduction`, `Examination`, `Conclusion`, `Texts`, `Dictionary` and `Bibliography`. In the `Introduction` part, historical, geographical, ethnic, social and cultural situations of Bayburt and Demirozu District are analyzed. `Examination` part consists of four parts: In the first part -Phonics- phonetic existence of district is tried to be presented and phonetic events are analyzed; In the second part -Morphology- structures of affixes and word types; In the third part -Word Groups- using styles of word groups in the district; In the fourth part -Syntax- general characteristics of sentences are analyzed. In the `Conclusion` part, characteristics about phonics, morphology, word groups and syntax, which are regarded as significant in the dialect of the district, are specified. In the `Text` part, the conversations compiled from the district are transferred into writing by using appropriate transcription signs and in the `Dictionary` part, in order to present the vocabulary of the district based on the text compiled, a dictionary, which indicates the word types, is prepared. In the `Bibliography` part, a list of works, which are used for the thesis, are given. Key Words: Dialects of Turkish within Turkey, Demirozu Dialect, Sentence Structure.