İslam dünyasında bilim eğitiminin kurumsallaşması

Abstract

Bu tez İslam dünyasında bilim eğitiminin kurumsallaşmaya başlaması zamanınakadar olan gelişimini ve kurumsallaşma yollarını anlatmayı hedeflemiştir. Bunun içinriyâzî bilimlerin bir başka deyişle matematiksel bilimlerin İslam dünyasındaki XI.yüzyıla kadar gelişimine odaklanılmıştır. İslam toplumunun sahip olduğu riyâzî bilgibirikiminin temellerinin anlaşılması için VIII. ile X. yüzyıllardaki dış kaynaklıbilimlerin İslam dünyasına giriş yolu olan çeviri faaliyetlerinin üzerinde durulmuştur.Araştırmanın hedefine uygun olarak bilim eğitiminde kurumsallaşmanın izininsürülebileceği astronomi, matematik ve tıp bilimlerindeki gelişmeler takip edilmiştir.Dönem hakkında birincil kaynaklar olarak öne çıkan, İbnü'n Nedîm'in Fihrist ve İbnEbî Usaybia'nın Uyunu'l Enbâ adlı eserlerinden faydanılmıştır. Ayrıca medreseleröncesi eğitim mekanları anlatılmıştır. XI. yüzyıl sonunda medreselerin yaygınşekilde kurulmaya başlanması ile medreselerin eğitime etkisi sorgulanmıştır.

This thesis aims to give an account of the development and institutionalization ofeducation in the sciences in the Islamic world until the early period ofinstitutionalization. In this respect, the writer focuses on the developments in themathematical sciences until the XI. century. To understand the roots of thedevelopments and accumulation of mathematics-based knowledge in Islamic society,the impact in the VIII to X. centuries of the translation movements, which introducedsciences from other civilizations, is discussed. Corresponding to aim of the study, themethod of the thesis is to trace the developments in mathematics, astronomy andmedicine which relate to the institutionalization of science education. The Fihrist ofIbn al-Nadîm and Uyunu'l Enbâ of Ibn Abi Usaybia, which are sources ofconsiderable importance relating to the time in question, are used as main primarysources. Also the places of education before madrasas are described. With referenceto the establishment and spreading of the madrasas by the XI. century, the thesisdiscusses their influence on education.