Cinsel istismar mağduru ergenlerde bağlanma stili, depresyon, anksiyete, stres, stresle başa çıkma tarzları ve aleksitimi ilişkisi

Abstract

Psikolojik, tıbbi, adli ve eğitimsel yönleriyle birlikte sosyolojik bir olgu olan çocuk istismarı türleri arasında, çocuk cinsel istismarı en gizli kalan olgulardandır. Çocuk cinsel istismarı olumsuz etkilerini yalnızca çocukluk döneminde değil, ergenlik ve yetişkinlik döneminde de gösterir. Bireyin hayatı boyunca en hassas döneminin çocukluk ve ergenlik yılları olduğu ve bu dönemlerin sağlıklı yetişkinlik için kritik olduğu göz önünde bulundurulduğunda, çocuklukta yaşanan cinsel istismarın ruh sağlığı açısından tehdit edici boyutu anlaşılabilir. Ayrıca, son yıllarda vaka sayılarının gözle görülür düzeyde artması çocuk cinsel istismarının toplumsal etkisinin ciddiyetini ortaya koymaktadır.Bu araştırma cinsel istismar mağduru ergenlerin bağlanma stilleri, başa çıkma tarzlarını tespit ederek depresyon anksiyete stres ve aleksitimi düzeylerine etkisini saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırma grubu olarak İstanbul ve Ankara illerinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na bağlı Çocuk Destek Merkezleri (ÇODEM)'nde kurum koruması altında kalan 13-19 yaş arasındaki 102 ergen seçilmiştir. Çalışmaya katılan ergenlere sosyodemografik bilgilerin sorulduğu Kişisel Bilgi Formu, bağlanma stillerini belirleyen İlişki Ölçekleri Anketi (İÖA), başa çıkma tarzlarını tespit eden Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ), depresyon, anksiyete ve stres düzeyini ölçen Depresyon Anksiyete Stres Ölçeği (DASÖ) ile aleksitimi düzeyini ölçen Toronto Aleksitimi Ölçeği uygulanmıştır. Araştırmanın hipotezlerinin sınanması için Yapısal Eşitlik Modellemesi uygulanmıştır. Elde edilen araştırma verilerinin analizi için IBM SPSS Statistic AMOS 21 programı kullanılmıştır. Verilerin analizi için betimleyici istatistikler, korelasyon, Tek Yönlü Varyans Analizleri (ANOVA) ve Çoklu Varyans Analizleri (MANOVA) ve çoklu regresyon yöntemlerini aynı anda barındıran yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, çocukluk çağı cinsel istismar deneyimi olan ergenlerde bağlanma psikolojik işlevselliği (depresyon, anksiyete ve stres) ve stresle başa çıkmayı negatif yönde etkilemektedir. Ayrıca, cinsel istismara uğramış ergenlerde stresle başa çıkma bağlanma ile psikolojik işlevsellik ve kişilerarası işlevsellik arasındaki ilişkide aracı (mediator) etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir.Cinsel istismar, kısa ve uzun vadede doğrudan ve dolaylı etkileri göz önünde bulundurulduğunda, bütüncül değerlendirilmesi gereken bir problemdir. Cinsel istismara karşı önleyici tedbirlerin yanı sıra koruyucu hizmetlerin de iyileştirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, kurum korumasında kalan ergenler başta olmak üzere cinsel istismar yaşantısı olan ergenlere yönelik psikososyal destek programların travmatik yaşantılarla sağlıklı şekilde başa çıkmaları için geliştirilebilecek ilişkisel faktörleri açıklayabilecek yöntemlere zemin oluşturması ve koruyucu ve önleyici modellerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Child sexual abuse is the most hidden phenomenon among child abuse types with psychological, medical, judicial and educational and sociological aspects. Its' adverse effects leave an indelible impression not only in childhood, but also in adolescence and adulthood. Given that the most vulnerable period of the life is childhood and adolescence, and that these periods are critical for healthy adulthood, it is understandable that sexual abuse experience during this period is threatening for mental health. In addition, the visible increase in the number of cases in recent years reveals the seriousness of the social impact of child sexual abuse.This study was conducted to determine the effects of attachment styles, coping strategies, depression, anxiety, stress and alexithymia levels on sexually abused adolescents. As a research group, 102 adolescent between the age of 13 and 19 who were under institutional protection in the Child Support Centers (CODEM) in Istanbul and Ankara affiliated to the Ministry of Family and Social Policies were selected. Personal Information Form for sociodemographic information, Relationship Scales Questionnaire to determine attachment style, Coping with Stress Scale to determine coping style, Depression Anxiety Stress Scale to measure depression, anxiety and stress level, and The Toronto Alexithymia Scale to measure alexithymia level were applied to the adolescents who participated in the study.Structural Equation Modelling has been applied to test hypotheses of the research. IBM SPSS Statistic AMOS 21 program was used to analyse the research data. For the analysis of the data, descriptive statistics, correlations, one way ANOVA and multiple variance analysis (MANOVA) and structural equation model with multiple regression methods were conducted.According to research findings, attachment affects psychological functioning (depression, anxiety and stress) and stress coping negatively in adolescents with childhood sexual abuse. it has also been found that there is a mediator effect of stress coping styles between attachment and psychological functioning and interpersonal functioning in adolescents who have been sexually exploited. Sexual abuse should be integrated with its direct/indirect effects in short and long term and protective measures should be improved as well as preventive measures. For this reason, it is necessary to explain the multiple relational factors to develop psychosocial support programs to support coping skills of adolescents sexually abused and especially the adolescents who are under the protection.