İlköğretim 6, 7, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki edebî sanatların metni anlama ve anlatmadaki yeri

Abstract

Bu çalışma, ilköğretim Türkçe Ders Kitaplarındaki metinlerde kullanılan edebî sanatların, metinleri anlama ve anlatmadaki işlevlerini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.Edebî sanatlar bir dili diğer dillerden ayıran nüans inceliğindeki lezzetlerdir. Zira bir dilin bünyesinde vücut bulan edebî sanatlar, yalnız o dilin imkân ve sınırlılıkları içinde gelişebilmektedir. Yani edebî sanatların anlatım gücü, ancak o edebî sanatların uygulandığı dilin gücü kadardır.Her dil farklı tarihî geçmişe ve gramer yapısına bağlı olarak gelişim gösterdiği için farklı dilde kullanılan edebî sanatlar da birbirinden farklı olacaktır. Bir dildeki küçücük anlam inceliği sayfalar dolusu yazıyla ifade edilemezken, aynı hususta başka bir dilde söylenmiş söz, sadece basit bir ayrıntı olabilmektedir.Bu çalışmada öncelikle edebî sanatların tanımı, işlevi, önemi ve tarihî gelişim süreci gibi teorik yönler açıklanmaya çalışılmıştır. Söz konusu çalışma yapılırken farklı görüşlere olabildiğince yer verilerek en doğru senteze ulaşılmaya gayret edilmiştir. Zira bu gibi bir ön hazırlık olmaksızın edebî sanatlar adına yapılacak çalışmalar eksik kalacaktır. Sonrasında uygulamaya dönük olarak muhtelif yayınevleri tarafından hazırlanan ilköğretim 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki edebî sanatların metni anlama ve anlatmadaki yeri üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda ülkemizdeki Millî Eğitim Bakanlığı'na bağlı olan pek çok okulda okutulan farklı ders kitaplarına olabildiğince erişilmeye çalışılmıştır. Temin edilen kitaplar teferruatlı bir şekilde incelenerek elde edilen bulgular aşamalı olarak kaydedilmiştir. Her söz sanatı ayrı ayrı açıklanmış, açıklamaların pekişmesi için de önceden belirlenen ders kitaplarından seçilen örneklere; ayrıca muhtelif kaynaklardan yapılan alıntılara yer verilmiştir.Hem Türkçe ders kitaplarından seçilen cümlelerde hem de gerekli görülen kaynaklardan yapılan alıntılarda, alıntı yapılan eserlerin künyeleri gerek dipnotlar gerekse parantez içi ifadelerle özellikle vurgulanmıştır. Böylelikle, çalışmadan yararlanmak isteyen kişilere kaynak gösterme yönüyle yardımcı olmak, aynı zamanda bilimsel çalışma esaslarının teknik gereklerini yerinde getirmek amaçlanmıştır.Bunun yanı sıra edebî sanatların öğrenciler üzerindeki etkisine de her bir söz sanatının içinde ayrıca yer verilmiştir. Böylelikle edebî sanatların uygulamadaki önemi üzerinde de durulmuştur.Şekil bakımından izlenen yolu ise şu şekilde özetlemek mümkündür: Tez yazım kılavuzunda belirtilen esaslara uygun olarak bölüm başlıkları, cümle başı girintileri, yazı puntosu ve yazı tipi standart hâle getirilmiştir. Ayrıca çalışmanın başlangıç kısmına ?İçindekiler? bölümü eklenerek hangi bilginin, hangi sayfada yer aldığının kolaylıkla tespitine imkân sağlanmıştır. Yapılan çalışmayı topyekûn sentezleyen bir sonuç bölümü ve yararlanılan kitap, dergi gibi materyallerin künyelerini içeren kaynakça kısmının son bölüme sırası ile eklenmesiyle çalışma sonlandırılmıştır.

This study has been prepared in order to explain functions of word of arts in explaining and understanding of texts which have been used in primary education Turkish text books.Literary arts are the flavours within nuance delicacy which differ a language from the others. Yet literary arts, which have a form within the body of a language, can only develop within the possibilities and limits of that language. That's to say, the eloquence of literary arts is merely as the power of the language in which literary arts being applied.The literary arts being used in another language will also be different from each other since each language improves depending on different historical background and grammatical structure. While just a little nuance in meaning can not be explained through hundreds of pages, it is possible to see a sentence on the same topic in another language, which may just be a simple nuance.In this study, previously, such theoretical aspects as the definition, the function, the importance and the process of historical development of literary arts have been tried to explain. Beyond this study has been formed with giving place to different opinions as much as possible, the most accurate results have been tried to reach. Because the works which is studied for literary arts will be incomplete without these preliminary studies. Afterwards, in order to put this study into practice, the role of literary arts in understanding and explaining Tukish textbooks, for 6, 7 and 8 grades of elementary education, which is prepared by various publishing houses have been dwelled on. For this study, different textbooks, which are used by different schools, is linked with Ministry of National Education has been tried to reach. The textbooks which we get are examined in details and the findings which we get has been saved gradually. Every word of art has been explained distinctly and the selected examples of the textbooks and the quotations which has been predetermined from various sources have been given in this study.The datas of the works, which has been quoted, have been especially emphasized with footnotes and parenthetical expressions in both the sentences that is selected from Turkish textbooks and the excerpts from the sources which is deemed necessary. Thereby, we aimed to fulfill the essential requirements of scientific works too.In addition to all of these, effect of literary arts on students has been given too. Moreover, the importance in practicing of literary arts has been emphasized .It is possible to sum up the way which has been followed in terms of the shape is that the subheads, the indents of per sentence, the print size of type and the fonts have been standardized in conformity with the principles stated in the writing guide of thesis. Furthermore, with the addition of table of contents we want to indicate which information takes place in which page. This study has been terminated with adding the chapter of conclusion which sums up the study completely and the bibliography which includes datas of materials such as books and magazines.