Üriye Edemova`nın Ömürlik Yanımdasın adlı eserinden hareketle Kırım Tatar Türkçesinde kelime grupları

Abstract

Kelime grupları söz diziminin en geniş ve detaylı konularından biridir. Kelime gruplarını basit şekilde; bir durumun, olayın ya da nesnenin ifade edilmesi için tek bir sözcüğün yeterli bulunmadığı durumlarda anlamı doğru ve anlaşılır şekilde aktarmak için kelimelerin oluşturduğu dil birlikleri olarak tanımlamak mümkün olabilir. Her ne kadar tanımı bu denli yalın yapılabilse de kelime grupları incelendiğinde derin ve ayrıntılı bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Kelime grupları, Kırım Tatar Türkçesinde yapı ve mana özellikleri bakımından birçok noktada Türkiye Türkçesiyle benzerlikler gösterir. Elbette farklı özelliklerin görüldüğü durum ve örnekler de vardır.Bu çalışmada Üriye Edemova' nın Ömürlik Yanımdasıñ adlı eserindeki cümleler kelime grupları bakımından taranmıştır. Cümlelerde bulunan kelime grupları; yapı özellikleri, başka kelime gruplarının ve cümlelerin yapılarına katılma şekilleri yönüyle incelenmiş ve sınıflandırılmıştır. Yapılan sınıflandırmalar başlıklar halinde verilmiştir. Çalışmanın amacı bu başlıklar ışığında Kırım Tatar Türkçesinde kelime gruplarının hangi özelliklere sahip olduklarını ve Türkiye Türkçesindeki kelime grupları ile benzerlik ve farklılık gösterdiği noktaları belirlemektir. Çalışmadaki örnek cümleler yanlarında alındığı eserdeki sayfa ve paragraf numaralarıyla verilmiştir. Cümlelerin yanındaki ilk numara örneğin alındığı paragrafı ikinci cümle paragrafın yer aldığı sayfayı göstermektedir.

Phrases are one of the largest and most detailed subjects of the syntax. It is possible to define phrases simply as the union of the words in order to convey the meaning correctly and plainly in a situation where a single word is not enough to describe a situation, event or an object. Although its definition can be made so simply, when these word groups are studied, it is seen that it is a deep and detailed subject. Phrases in Crimea-Tatar Turkish show similarity with Turkish from the point of view of the characteristics of structure and meaning. Of course, there are some situations in which different characteristics are also seenIn this study, the sentences in Üriye Edemova's work named Ömürlilk Yanımdasıñ have been scanned from the point of word groups. The word groups found in the sentences have been studied and classified according to their structural qualities, the way by which they join to the structures of other word groups and sentences. Classifications made have been given as headings. The aim of this study is to determine which characteristics Crimea-Tatar Turkish has and the points where it shows similarities and differences with Turkish. The sample sentences in the study have been given with the page and paragraph number of the works they were taken. The first number near the sentences show the paragraph from which the sample was taken and the second show the page of the paragraph. Key words: phrase, word, Crimea Tatar Turkısh, sentence, word order