Erzincan C 55 nolu Şer`iyye sicili ve hukuki değerlendirmesi (1916-1919)

Abstract

Şer'iyye sicilleri; Osmanlı Devleti ile ilgili, devletin işleyişi ve halkın o dönem-deki sosyal ve kültürel hayatı ile ilgili başvurabileceğimiz en önemli kaynaklardan biri-dir. Bu defterler; halk arasındaki her türlü hukuki ve cezai uyuşmazlıkların çözülerek kayda alındığı ve akd, vekâlet gibi işlemlerini de kapsayan kayıt defterleridir. Bu bakımdan şer'iyye sicillerinin incelenmesi ve tahlil edilmesi hem tarihimize hizmet hem de İslam Hukukunun Osmanlı Devletinde uygulanışı hakkında aydınlatıcı bilgi vermesi açısından önem taşımaktadır.Erzincanꞌa ait günümüze ulaşabilmiş sadece dört adet şer'iyye sicili bulunmaktadır. Çalışma konusu olarak aldığımız defter; Erzincan C-55 Numaralı Şer'iyye Sicili adıyla Ankara Milli Kütüphane arşivinde kayıtlıdır. Çalışmamızı dört bölüme ayırdık. Birinci bölümde; Şer'i mahkemeler ve şer'iyye sicilleri hakkında bilgi verdik. İkinci bölümde; defterimizi ve davaların işleyiş sürecini tanıttık. Üçüncü bölümde; İslam Hukukuna göre davaları değerlendirmeye çalıştık. Dördüncü bölümde ise orijinal metnin transkripsiyonu yer almaktadır.Çalıştığımız dönemde Erzincan'da müslümanlar ile gayr-i müslim tebaadan olan Ermenilerin bir arada yaşadıkları görülmüştür. Gayr-ı müslimlerle Müslümanlar arasında alacak-verecek içerikli 2 dava dışında önemli bir olayın olmaması, dini kimliği farklı olan insanların bir arada mutlu ve huzurlu yaşadıklarını göstermektedir.Belgelerden, mahkemelerin işleyiş süreci ve verilen kararların İslam Hukukuna göre uygulandığını görmekteyiz. Bu da, İslam Hukukunun pratik hayattaki uygulamalarını kavramamıza ve teorik yönünü daha iyi anlamamıza yardımcı olmaktadır.

Sharia sijills are one of the most important sources that we can consult about the working of government and social and culturel life of people in that period of ti-me. These records are the notebooks in which judicial and criminal disagreements were solved and recorded and they also contain legal transactions such as contract and mandate. From this point of view, analysis of court records has great importance in terms of contributing history and giving enlightening information about the implementation of Islamic Law in Ottomon Empire.There are only four extant sijills belong to Erzincan. The notebook that we study is recorded as Erzincan C-55 Numbered Sharia Sijill in the archive of Ankara National Library. This study consists of four chapters. In the first chapter, we gave information about sharia courts and sijills. In the second chapter, we introduced the notebook and the process of cases. In the third chapter, we analysed cases according to Islamic Law. In the last chapter, we presented the transcript of original text.In the period about which we study, Muslims and Armenians from non-muslim community lived together. Not being an important event apart from two ca-ses about credit and debit shows that people having different religios identities lived together in peace.Documents show that the process of courts and decisons were implemented according to Islamic Law. This helps us to understand better the theoretical and practical aspects of Islamic Law.