Yaşlı hipertansif bireylerde depresyonun antihipertansif ilaca uyuma etkisi

Abstract

Bu araştırma yaşlı hipertansif bireylerde depresyonun antihipertansif ilaca uyumuna etkisini belirlemek amacı ile tanımlayıcı nitelikte yapıldı. Araştırmanın evrenini Erzincan il merkezinde bulunan Karaağaç, İnönü ve Mimar Sinan Aile Sağlığı Merkezlerine herhangi bir nedenle başvuran 65 yaş ve üzeri hipertansif bireyler oluşturdu. Örneklem seçimi yapılmayarak araştırmaya katılma ölçütlerini karşılayan 350 birey araştırmaya alındı. Araştırmanın verileri Mayıs-Eylül 2014 tarihleri arasında tanımlayıcı soru formu, İlaç TedavisineBağlılık/Uyum Öz-Etkililik Ölçeği Kısa Formu (İBÖS-KF) ve Geriatrik Depresyon Ölçeği (GDÖ) kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplandı.Bu araştırma tüm yaşlıların% 57.1'inde, 80 yaş ve üzeri yaşlıların %72.6'sında depresyon belirlenmiş olup tüm yaşlıların depresyon puan ortalaması15.12±6.43 olarak saptandı. Seksen yaş ve üzeri olma, kadın olma, lise/üniversite mezunu olmama, bekar/dul/boşanmış olma, gelirinin giderinden az olması, sağlığını kötü algılama ve yalnız yaşamanın depresyon görülme sıklığının artmasında önemli değişkenler olduğu saptanmıştır. Okuryazar olmama, gelirin giderinden az olması, sağlığını kötü algılama, diyastolik kan basıncının kontrol altında olmaması, depresyonu olmanın ilaca uyum öz etkililik puanınıönemli düzeyde azalttığı, ek kronik bir hastalığa sahip olma, tanı yılı ve tedavi süresinin artması ise ilaca uyum öz etkililik puanını önemli düzeyde artırdığı belirlenmiştir.Ayrıca depresyon ile ilaca uyum öz etkililik puan ortalamalarıarasında negatif yönde orta düzeyde önemli bir ilişki olduğu saptandı.Depresyon belirtilerinin erken teşhisi ve tedavisi hipertansiyon tedavisi ve yönetiminde önemli bir faktördür. Bu nedenlebirinci basamakta çalışan hemşire ve diğer sağlık profesyonellerinin hipertansif yaşlı bireyleri depresyon belirtileri açısından gözlemeleri, hastalıkları ile baş etmede depresyonunilaca uyuma etkisini göz önünde bulundurmaları, özellikle ileri yaşta olan, kadın, okuryazar olmayan ve lise/üniversite eğitimi almamış olan, bekar/dul/boşanmış, geliri giderinden az olan, sağlığını kötü algılayan, yalnız yaşayan ve diyastolik kan basıncı kontrol altında olmayan yaşlı bireylere öncelik vermeleri önerilmektedir.Anahtar Kelimeler: Yaşlı, ilaca uyum, hipertansiyon, depresyon, hemşire

This descriptive study was performed to find the effect of depression on adherence to antihypertensive medications in elderly individuals with hypertension. The study population consisted of hypertensive individuals aged 65 and over who presented to one of the Karaağaç, İnönü or Mimar Sinan Family Health Centers located in the provincial center of Erzincan. No sampling was attempted and 350 people who met the inclusion criteria were included in the study. The study data were collected between May and September 2014 by way of face-to-face interviews using a descriptive questionnaire, the Medication Adherence Self-Efficacy Scale-Short Form (MASES-SF) and the Geriatric Depression Scale (GDS). Depression was found in 57.1% of all the elderly in this study and in 72.6% of those aged 80 and over, the mean depression score of all the elderly being 15.12±6.43. An age of eighty years and over, being female, not being a high school/university graduate, being single/widowed/divorced, having less income than expenses, perceived poor health, and living alone were found to be the major variables for an increased prevalence of depression. Being illiterate, having less income than expenses, perceiving a poor health, not having the diastolic blood pressure under control, and having depression were found to significantly decrease the medication adherence self-efficacy score, whereas having an additional chronic disease, year of diagnosis and lengthened treatment time significantly increased the medication adherence self-efficacy score. A moderately significant negative correlation was found between depression and the mean medication adherence self-efficacy score.Early diagnosis and treatment of depression symptoms is an important factor in the management and treatment of hypertension. For this reason, it is important for the nurse and other health professionals working in primary care to observe hypertensive elderly people for depression symptoms, to consider the effect of depression on adherence to medication in coping with the disease and to give precedence particularly to the elderly who are at an advanced age, who are female, who are illiterate, who have not received high school/university education, who are single/widowed/divorced, who have less income than their expenses, who perceive their health as being poor, who live alone, and whose diastolic blood pressure is not under control. Keywords: Elderly, adherence to medication, hypertension, depression, nurse