Hemşirelerin yaşam doyumu ve ölüme karşı tutumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma hemşirelerin yaşam doyumu ve ölüme karşı tutumlarını belirlemek amacı ile tanımlayıcı ilişki arayıcı özellikte yapılmıştır. Araştırmanın evrenini Tunceli İli Kamu Hastaneleri Birliği Tunceli Devlet Hastanesi'nde çalışan 202 hemşire oluşturmuştur. Araştırmada örneklem seçimine gidilmeyip, evrenin tamamına ulaşılma hedeflenmiş ve 174 (evrenin %86'sı) hemşire araştırma kapsamına alınmıştır. Araştırmanın verileri Nisan-Aralık 2014 tarihleri arasında, Tanımlayıcı Soru Formu, Yaşam Doyumu Ölçeği ve Ölüme Karşı Tutum Ölçeği ile toplanmıştır.Araştırmada hemşirelerin % 88.5 'inin kadın ve yaş ortalamasının 36.42±8.99 yıl, yaşam Doyum Ölçeği puan ortalaması 16.82±5.88 olup, yaşam doyumlarının orta düzeye yakın olduğu belirlenmiştir. Ölüme Karşı Tutum Ölçeği toplam puan ortalaması 96.86±24.26, Tarafsızlık Kabullenme ve Yaklaşım Kabullenme alt boyutu puan ortalaması 47.85 ±15.55 olup, hemşirelerin ölümü yaşamda kaçınılmaz olarak orta düzeyin üzerinde algıladığı söylenebilir. Kaçış Kabullenme puanı 15.32±6.76, Ölüm Korkusu ve Ölümden Kaçınma puan ortalaması ise 33.68±10.66 olarak belirlenmiş olup bu sonuç, hemşirelerin ölüm hakkında düşünmekten veya konuşmaktan kaçınmayı orta düzeyde algıladığı ile açıklanabilir.Hemşirelerin gelir düzeyi algısı ile Yaşam Doyumu Ölçeği puan ortalaması arasında önemli bir fark olduğu (p<0.001) saptanmıştır. Yanı sıra çalıştığı birimi isteyerek seçen, iş yaşamından memnun olan, kronik hastalığı olmayan, sağlığını iyi olarak algılayan, kendi ölümünü ara sıra/çok seyrek-hiç düşünmeyen ve iş dışında uğraştığı özel alanlarının olduğunu ifade eden hemşirelerin puan ortalaması önemli düzeyde yüksek bulunmuştur (p<0.05, p<0.01).Hemşirelerin yaşı ile Ölüme Karşı Tutum Ölçeği toplam, Tarafsızlık Kabullenme ve Yaklaşım Kabullenme ve Kaçış Kabullenme alt boyut puanları arasında önemli bir fark olduğu (p<0.001), kadın hemşirelerin erkeklere, evlilerin bekâr/dul/boşanmış olanlara göre Ölüm Korkusu ve Ölümden Kaçınma puan ortalamasının önemli düzeyde yüksek olduğu görülmüştür (p<0.05). Eğitim düzeyi ile Kaçış Kabullenme puanı arasında (p<0.01), çalışılan birim ile Tarafsızlık Kabullenme ve Yaklaşım Kabullenme (p<0.05) ve Ölüm Korkusu ve Ölümden Kaçınma puan ortalamaları arasında önemli bir fark bulunmuştur (p<0.01). Meslekte çalışma yılı ile Tarafsızlık Kabullenme ve Yaklaşım Kabullenme (p<0.05), hemşirelerin kendi ölümünü düşünme sıklığı ile Ölüme Karşı Tutum Ölçeği toplam, ve bütün alt boyut puanları arasında önemli bir fark belirlenmiştir. (p<0.01, p<0.05). Hemşirelerin aileye ölüm haberini verme zorunda kaldığı durumdaki duyguları ile Tarafsızlık Kabullenme ve Yaklaşım Kabullenme ve Ölüm Korkusu ve Ölümden Kaçınma puan ortalamaları arasında önemli bir fark saptanmıştır (p<0.05). Ayrıca Yaşam Doyumu Ölçeği ile Ölüme Karşı Tutum Ölçeği toplam ve Tarafsızlık Kabullenme ve Yaklaşım Kabullenme alt boyut puan ortalaması arasında çok zayıf düzeyde pozitif yönlü bir ilişki belirlenmiştir (p<0.05). Hemşirelerin iş yaşamı kalitesi artırılarak yaşam doyumunun yükseltilmesi, ölüme ilişkin eğitim programları düzenlenerek ölüme ilişkin duygularının farkındalığı ve olumlu tutum geliştirmesi, hemşirelerin ölmekte olan hastaya nitelikli bakım vermesine ve ölüm olayı ile etkili başa çıkmasına katkı sağlar.

This research was carried out in order to determine the attitudes of the nurses towards life satisfaction and death and it was done in the nature of descriptive and relational search.The study population consisted of 202 nurses working at Tunceli State Hospital of Tunceli Public Hospitals Union. No sampling was attempted in the study; instead, establishing contacts with the entire population was intended, ending up inclusion of 174 nurses (86% of the population) in the study. The data of the study were collected between April-December 2014 by the Descriptive Questionnaire Form, Life Satisfaction Scale and Death Attitude Scale.In the study, it was determined that 88.5% of the nurses were female and mean age was 36.42 ± 8.99 years and Life Satisfaction Scale average score was 16.82 ± 5.88 and life satisfaction was close to the middle level. The mean Life Satisfaction Scale score of the nurses was 16.82±5.88 showing that their life satisfaction was close to the moderate level. Their mean overall Death Attitude Profile score was 96.86±24.26 with their mean Neutral Acceptance and Approach Acceptance subdomain scores being 47.85±15.55 indicating that nurses perceived higher than the moderate level that death is inevitable in life. Their mean Escape Acceptance score was 15.32±6.76 and their mean Fear of Death and Death Avoidance scores 33.68±10.66, a result showing that the nurses had a moderate level of perception for avoiding thinking or talking about death. A significant correlation was found between the nurses' perception of income level and their mean Life Satisfaction Scale score (p<0.001). The nurses who chose the unit in which she works willingly, who are pleased with their working life, who have no chronic diseases, who perceive their health as being well, who never think about their own death or think about it occasionally/very rarely, and who have their private interest areas outside their work had significantly higher mean scores (p<0.05, p<0.01).There was a significant correlation between the nurses' age and their overall scores of Death Attitude Profile as well as their Neutral Acceptance, Approach Acceptance and Escape Acceptance subdomain scores (p<0.001). The mean Fear of Death and Death Avoidance scores were significantly higher in female nurses than males and in married nurses than single/widowed/divorced ones (p<0.05). There were also significant correlations between education level and Escape Acceptance score (p<0.01), and between unit worked for and the mean scores of Neutral Acceptance and Approach Acceptance (p<0.05) and of Fear of Death and Death Avoidance (p<0.01). The number of years worked in the profession was found to have significant correlation with the overall scores of Neutral Acceptance and Approach Acceptance (p<0.05), and frequency of nurses' thinking of their own death and Death Attitude Profile as well as with all subdomain scores (p<0.01, p<0.05). There was also a significant correlation between the feelings of nurses when they had to give families death news and the mean scores of Neutral Acceptance and Approach Acceptance, and Fear of Death and Death Avoidance (p<0.05). A very weak positive correlation was found between the overall scores of Life Satisfaction Scale and Death Attitude Profile, and the mean scores of the Neutral Acceptance and Approach Acceptance subdomains (p<0.05). Increasing life satisfaction in nurses by improving the quality of their working life, and raising awareness of their death-related feelings and developing positive attitudes in them by organizing educational programs on death will contribute to nurses' provision of quality care to moribund patients and will enable them to cope with death effectively.