Tip 2 diyabetli bireylerin günlük yaşam aktivitelerinin öz-bakım gücüne etkisi

Abstract

Amaç: Diyabet görülme sıklığı ve yarattığı sorunlar nedeniyle bireylerin günlük yaşam aktivitelerini, öz-bakım güçlerini etkileyen, tüm dünyada önemi her geçen gün artan küresel bir sağlık sorunu olmaya devam etmektedir. Bu araştırma tip 2 diyabetli bireylerin günlük yaşam aktivitelerinin öz-bakım gücüne etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Materyal ve Metot: Tanımlayıcı türde olan bu araştırmanın evrenini, Temmuz 2014-Kasım 2015 tarihleri arasında bir ilin devlet hastanesinin dahiliye kliniğinde tedavi gören tip 2 diyabetli bireyler, örneklemini ise araştırmaya katılmaya gönüllü olan, iletişime açık 150 diyabetli birey oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, Günlük Yaşam Aktiviteleri (GYA), Enstrümental Günlük Yaşam Aktiviteleri (EGYA) ve Öz-bakım Gücü Ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizinde; tanımlayıcı istatistikler (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, sıra ortalaması, frekans), Shapiro-Wilk, Kruskal-Wallis Varyans Analizi, Mann-Whitney U testi, cronbach alfa katsayısı ve korelasyon analizi kullanılmıştır.Bulgular: Tip 2 diyabetli bireylerin %97.3'ü GYA'nde, %75.3'üde EGYA'nde bağımsız olduklarını ifade etmişler. Bireylerin öz-bakım gücü puan ortalamasının 83.85±17.87 olduğu belirlenmiştir. Diyabetli bireylerin yaşının, medeni, eğitim durumunun, hastalık süresinin, daha fazla eğitim almayı isteme durumunun, diyabet dışında başka hastalığın varlığının GYA ve EGYA'ni etkilediği saptanmıştır. Medeni, eğitim durumu, hastalık süresi, daha fazla eğitim almayı isteme durumu, diyabet dışında başka hastalığın varlığı, kan şekerini düzenli kontrol ettirme, diyete uyma durumu ile öz-bakım gücü puanı arasında anlamlı bir fark olduğu belirlenmiştir. Bireylerin günlük yaşam aktiviteleri ile öz-bakım gücü arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sonuç: Diyabetli bireylerin günlük yaşam aktivitelerinin öz-bakım gücünü etkilediği belirlenmiştir. Hastaların bireysel özellikleri ve hastalığa özgü özellikleri saptanarak öz-bakım davranışlarının arttırılması gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Diyabet, günlük yaşam aktiviteleri, öz-bakım gücü, hemşirelik

ABSTRACTEffect of Type 2 Diabetic Patients' Activities of Daily Living on Their Self-Care AgencyPurpose: Diabetes mellitus continues to be a global health problem with increasing importance across the world by affecting the activities of daily living and self-care ability of patients due to its incidence and troubles caused by it. The present study aims at determining the effect of activities of daily living of patients with type 2 diabetes mellitus on their self-care agency. Material and Method: The population of this descriptive study consisted of patients with type 2 diabetes mellitus who were being treated at the internal medicine clinic of a provincial state hospital between July 2014 and November 2015 and its sample consisted of 150 diabetic patients who volunteered to take part in the study and who were open to communication. A personal information form, the Activities of Daily Living (ADL) Scale, the Instrumental Activities of Daily Living (IADL) Scale and the Self-Care Ability Scale (CAS) were used as data collecting tools. The data were analyzed using descriptive statistics (numbers, percentages, mean, standard deviation, mean rank and frequencies), the Shapiro-Wilk, Kruskal-Wallis Variance Analysis, Mann-Whitney U test and Cronbach's alpha formula and correlation analysis. Results: Approximately 97.3% of the patients with type 2 diabetes stated that they were independent in ADL and 75.3% of them in IADL. The patients' mean self-care ability score was found to be 83.85±17.87 ADL and IADL were found to be affected by age, marital status, education, duration of disease, willingness to receive further education, and presence of another disease besides diabetes. There was a significant correlation between the self-care agency score and marital status, education, duration of disease, willingness to receive further education, presence of another disease besides diabetes, regular checking of blood sugar and compliance with diet. A significant positive correlation was found between the patients' activities of daily living and their self-care agency. Conclusion: The patients' activities of daily living was found to affect their self-care agency. The personal and disease-related characteristics of patients should be identified so that their self-care behaviors can be increased. Keywords: diabetes mellitus, activities of daily living, self-care agency, nursing