Sağlık çalışanlarında kesici-delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi

Abstract

Sağlık çalışanları çalışma ortamından kaynaklı birçok risk ile karşılaşmaktadır. Kesici-delici alet yaralanmaları sağlık çalışanlarının maruz kaldığı mesleki riskler arasında birinci sıradadır. Her türlü önlemin alınmasına karşın yaralanmaların önüne geçilememektedir. Birçok ülkede olduğu üzere ülkemizde de bu yaralanmalar sağlık çalışanları için ciddi riskler oluşturmaktadır. Kesici delici alet yaralanmaları sonrasında çok sayıda enfeksiyon etkeninin bulaşma riski mevcuttur. Bunların başında HBV, HCV ve HIV gelmektedir. Bu çalışma 2012 – 2015 yılları arasında Erzincan Mengücek Gazi Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde geçekleşen, kesici- delici alet yaralanmaları retrospektif olarak incelenip, mevcut durumun tespiti, konu hakkında sonuç ve önerilere ulaşmayı amaçlamıştır. Veriler ilgili tarihlerde kesici- delici alet yaralanmasına maruz kalmış ve enfeksiyon kontrol komitesi birimine başvurmuş olan 124 sağlık çalışanının 18 adet soru içeren bildirim formlarından elde edilmiştir. Elde edilen veriler sayılar, yüzdeler ve Ki-kare testi aracılığıyla incelenmiştir. Çalışma sonucunda yaralanmaya maruz kalan çalışanların %63.7 sinin 30 yaş altında olduğu, yaranmalarda yaş ortalamasının ise 27.9 olduğu bulunmuştur. İlgili yaş grupları ile yaralanma sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. (p0.05). Yaş ile yaralanmaya maruz kalınan yer arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p0.05). Buna göre 16-30 yaş gurubunda yaralanmalar daha çok klinik servis(dahili-cerrahi birimler), acil servis ve kan alma birimlerinde gerçekleşirken 30 yaş üstü grupta yaralanmalar daha çok klinik servis(dahili-cerrahi birimler) ve ameliyathanelerde gerçekleşmiştir. Yaralanmalar daha çok el bölgesinde ve yaralanmaya neden olan alet %90 oranında iğne ucu olarak bulunmuştur. Yaralananların görevi ile koruyucu ekipman kullanımı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p0.05). Ayrıca kesici-delici alet yaralanması ile ilgili eğitimlere son iki yılda tüm çalışanların katıldığı tespit edilmiştir.Sonuç olarak, sağlık çalışanları görevlerini yerine getirirken çeşitli mesleki risklerle karşılaşmaktadırlar. Bu mesleki risklerin arasında yer alan kesici-delici alet yaralanmalarını önlemenin ilk yolu konu hakkındaki bildirimlerin iyi takibi ve etkin çalışan güvenliği politikalarının geliştirilmesidir. Bununla birlikte uluslararası önlemlerin alınması, sağlık çalışanlarının düzenli sağlık taramalarından geçirilmesi, aşılanmaların sağlanması ve takibi, kesici-delici alet yaralanmalarına ilişkin eğitimlerin düzenli aralıklarla verilmesi, personel iş yükünün azaltılması, güvenli ve kullanışlı malzeme temini yaralanmaları önleyecek öneriler arasında sayılabilir.

Health care workers are facing various risks and hazards in their working environment. Needle-stick and sharps injuries take the first place in occupational risks to which health workers are exposed. Despite taking all kinds of precautions, injuries still cannot be prevented.As in many other countries, these injuries pose a serious risk for health care workers in our country as well. Following the needle-stick and sharps injuries, there are many risks of infectious pathogens. Of these risks, HBV, HCV and HIV are among the top. This study was carried out in Erzincan Mengücek Gazi Education and Research Hospital between 2012 and 2015, and the needle-stick and sharps injuries were examined in a retrospective manner to determine the current situation and to reach a conclusion and suggestions about the subject. The data was obtained from the notification forms with 18 questions of 124 health workers who were exposed to injuries to needle stick and sharps injuries and applied to the infection control committee unit at the relevant dates. The obtained data were analyzed through numbers, percentages and Chi-square test. At the end of the study, it was found out that 63.7% of the workers exposed to injury were under 30 years old and that the average age of injuries was 27.9. A statistically significant relationship was found between the age groups and the number of injuries (p0.05). Also, the results show that there was a statistically significant relationship between age and the place of injury (p0.05).According to this result, injuries in the 16-30 year old group are more frequent in clinical services, emergency services and blood taking unit whereas injuries in the group over 30 years are mostly performed in clinic services (internal and surgical units) and operating rooms. It was found out that the injuries were common mostly in hands and the tool causing the injuries was 90% needle sticks. A statistically significant relationship was found between the task of the injured and the use of protective equipment (p0.05). Besides, it has been observed that all employees participated in the trainings related to the injuries in the last two years.As a result, health care workers face with a variety of occupational risks due to their duties. The first way to prevent the needle-stick and sharps injuries among these occupational risks is to improve the safety and well-being of effective employee safety policies. Also taking international measures, including regular health screening of health workers, ensuring vaccination and follow-up, regular trainings in the needle-stick and sharps injuries, reducing staff workload and provision of safe and useful materials may be among the suggestions that could prevent those injuries.