Selenyum ve telleryum`lu bileşiklerde Kα ve Kβ X-ışını spektrumları üzerine dış manyetik alan ve kimyasal etkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada Enerji Ayırımlı X-Işını Flüoresans (EDXRF) Spektrometresi kullanarak, uygulanan farklı manyetik alan değerlerinin X-ışını çizgi enerjisi (pik merkezi, PC), yarı maksimumdaki tam genişlik (FWHM), asimetri indeksi (AI) ve şiddet oranı (Kβ1/Kα, Kβ1/Kα, Kβ2/Kβ1 ve Kβ/Kα) gibi bazı pik parametreleri üzerindeki etkisini araştırmak amaçlanmıştır. Ayrıca manyetik alan ve kimyasal etki karşılaştırılarak incelenmiştir. Bu amaçla, selenid ve tellürid ihtiva eden bileşikler, B=0 T, B=0,5 T ve B=1,0 T gibi farklı manyetik alan değerlerine tabi tutulmuş ve her manyetik alan seviyesi için Kα ve Kβ spektrumları bir Si(Li) katı hal dedektörü ile kaydedilmiştir. Uyarmada ise 241Am kaynağından yayınlanan 59,5 keV enerjili γ-ışınları kullanılmıştır. Sonuçlara baktığımızda ise, uygulanan farklı manyetik alan değerlerinde enerji kayması ve asimetri indeksi değerlerinde değişimler gözlenmiştir. Farklı kimyasal yapılarda yine pik parametrelerinde değişimler gözlenmiş olup, bu değişimlere neyin veya nelerin neden olabileceği tartışılmıştır. Kβ/Kα şiddet oranı değerlerinin ve FWHM değerlerinin artan manyetik alan ile azaldığı da tespit edilmiştir.

The aim of this study was to investigate the effect of different magnetic field values on peak parameters such as X-ray line energy (peak center, PC), full width at half maximum (FWHM), asymmetry index (AI) and intensity ratio values (Kβ1/Kα, Kβ1/Kα, Kβ2/Kβ1 ve Kβ/Kα) by using Energy Dispersive X-Ray Fluorescence (EDXRF) Spectrometer. In addition, magnetic field and chemical effects were compared. For this purpose, the compounds containing selenide and telluride were subjected to different magnetic field values such as B = 0 T, B = 0,5 T and B = 1,0 T and and Kα ve Kβ spectra were recorded with a Si (Li) solid state detector for each magnetic field level. In the excitation, 59,5 keV energy 241- γ rays emitted from 241Am source were used. When we look at the results, changes in energy shift and asymmetry index values were observed in different magnetic field values. Changes in peak parameters were observed in different chemical structures, and what or what might cause these changes was discussed. It was also observed that the intensity ratio values and FWHM values starts decreasing with higher levels of magnetic fields.