Farklı sosyo-ekonomik çevrelerde yaşayan bireylerin fiziksel aktivite davranışları ve yakın çevrede yürünebilirlik düzeylerinin incelenmesi

Abstract

Araştırmanın amacı Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerine göre belirlenmiş farklı sosyal ekonomik çevrelerde yaşayan bireylerin fiziksel aktiviteye katılım düzeyleri, Egzersiz Davranışı Değişim Basamakları (EDDB) ve Yakın Çevrede Yürüyebilme Algıları (YÇYA) ile yaş, Sosyo-Ekonomik Seviye (SES) ve eğitim düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada kesitsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılar Amaçsal örnekleme ile Çanakkale, Edirne ve Çorlu merkezde 18-65 yaş aralığındaki bireyler yaşadıkları mahallelerden belirlenmiştir. (n=693). Veri toplama aracı olarak YÇYA, EDBB ölçeği, Uluslararası Fiziksel Aktivite (UFA) anketi ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise veri madenciliği yöntemi içinde yer alan karar ağaçlarından biri olan CHAID analizi değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla kullanılmıştır. Elde edilen bulgularda UFA düzeyini etkileyen en önemli faktörün YÇYA' da yer alan B20 (p= 0,000) olduğu ve sırasıyla yaş (p= 0,000), Estetik 1 (p= 0,001), Tesislere Ulaşım 3 (p= 0,007), Yürüyüş Bisiklet 6 (p= 0,002) ve B12 (p=0,010) istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ilişki olduğu görülmektedir. EDBB düzeyini etkileyen en önemli faktörün ise Eğitim düzeyi (p=0,000) olduğu sırasıyla YÇYA'da yer alan B22 (p= 0,004), SES (p= 0,006), B23 (p= 0,004), B1 (p= 0,004), yaş (p= 0,008), Estetik 3 (p= 0,019), Estetik 4 (p= 0,003) olduğu görülmektedir. Sonuç olarak ise yaş, cinsiyet, SES, eğitim düzeyi anlamlı düzeyde YÇYA alt boyutları ve UFA düzeyleri ile ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Yürünebilirliğin arttırılması için belediyelerin yaş, eğitim düzeyi, estetik, tesislere ulaşım ve yürüyüş ve bisiklet yollarını dikkate alarak çevre düzenlemelerini yapmaları önerilmektedir.Anahtar Sözcükleri: CHAID analizi, Yakın çevre yürünebilirlik, fiziksel aktivite, egzersiz davranışı değişim basamakları, sosyo-ekonomik düzey.

Purpose of the research is to examine participants from different Socio- Economic Status (SES); physical activity (PA) levels (International Physical Activity Questionnaire IPAQ), Exercise Stages of Change (ESC) and Neighborhood Environment Walkability (NEWS) levels with age, sex, SES and level of education. Cross-sectional design of research was used. Participants (n=696) were selected with purposive sampling from Edirne, Canakkale and Tekirdag suburb city of Corlu with ages of 18-65. For data collection IPOQ, NEWS, ESC and personal information from were used. Data analyses was provided with Chi-square Automatic Interaction Detector CHAID) to discover the relationship between variables. According to PA levels CHAID analyses with NEWS, age, sex and SES; B20 item under NEWS was statistically significant (p= 0,000) and the associated related factor within the tree were age (p=0,000), Esthetic 1 (p=0,001), Acsess to Services 3 (p= 0,007), Places for Walking and Cycling 6 (p=0,002) and B12 (p= 0,010). According ESC levels CHAID analyses with NEWS, age, sex, SES and level of education; level of education was statistically significant (p= 0,000) and the associated related factor within the tree were B22 (p= 0,004), SES (p= 0,006), B23 (p= 0,004), B1 (p= 0,004), age (p= 0,008), esthetic 3 (p=0,019), esthetic 4 (p=0,003). In conclusion, age, sex, SES, level of education were significantly related with NEWS subscales PA levels. Improving neighborhood walkability; city municipality should take into consideration age, sex, level of education, esthetic, Access to services, walking and cycling places for walking and cycling. Key Words: CHAID analysis, neighborhood walkability, physical activity, exercise stages of change, socio-economic levels.