Yaşlılarda ölüm kaygısının yalnızlık ve sosyal destek ile ilişkisi

Abstract

Araştırma, yaşlılarda ölüm kaygısının yalnızlık ve sosyal destek ile ilişkisini belirlemek amacıyla nicel araştırma şeklinde yapıldı. Araştırmanın evrenini Çanakkale/Ayvacık Devlet Hastanesi'nin ayaktan hasta polikliniklerine başvuran 65 yaş ve üzeri hastalar oluşturdu. Fiziksel ve ruhsal sağlığı iletişim kurmaya engel olmayan, soruları anlayıp cevaplayabilen ve araştırmaya katılmayı onaylayan 170 yaşlı ile araştırma tamamlandı. Veriler araştırmacı tarafından literatüre dayanarak hazırlanan Anket Formu, Ölüm Kaygısı Ölçeği, Yaşlılar İçin Yalnızlık Ölçeği ve Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği ile Mayıs 2019-Eylül 2019 tarihleri arasında yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Araştırmaya başlamadan önce ilgili kurumdan ve Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulundan gerekli izinler alındı. Veriler SPSS 21 programında değerlendirildi. Yaşlıların %60,06'sinin ölüm kaygısı düşük, %39,04'ünün ölüm kaygısı yüksek düzeyde bulundu. Kadınların ölüm kaygısı puan ortalaması 6,86±3,46, erkeklerin ölüm kaygısı puan ortalaması 6,35±3,69 olarak belirlendi. Kadınların ölüm kaygısı puan ortalaması erkeklerinkinden anlamlı düzeyde daha yüksekti (t=2,88, p<0,05). Okuryazar olmayan yaşlıların ölüm kaygısı puan ortalaması (7,69±3,68) okuryazar olan yaşlıların puan ortalamasından (6,30±,3,46) anlamlı düzeyde daha yüksekti (t=2,22, p<0,05). Yaşlıların orta düzeyde yalnızlık hissettikleri belirlendi. Ölüm kaygısı ile genel yalnızlık (r=0,28, p<0,01), duygusal yalnızlık (r=0,24, p<0,01) ve sosyal yalnızlık (r=0,28, p<0,01) arasında pozitif yönde zayıf korelasyon bulundu. Ölüm kaygısı ile çok boyutlu algılanan sosyal destek (-r=0,25, p<0,01), özel bir insan desteği (-r=0,21, p<0,01), aile desteği (-r=0,24, p<0,01) ve arkadaş desteği (-r=0,18, p<0,01) arasında negatif yönde zayıf düzeyde korelasyon olduğu belirlendi. Yaşlılarda ölüm kaygısı ile ilişkili olabilecek değişkenleri araştıran çalışmaların artırılması, risk grubunda yer alan yaşlılara ölüm kaygısını azaltmaya yönelik girişimlerin uygulanması önerilir.

The research was conducted as a quantitative research to define the relation of death anxiety in elderly with loneliness and social support. The population of the study consisted of patients with 65 years old or older who applied to out patient clinics in Ayvacık state hospital, Ayvacık District of Çanakkale province. The study was completed with 170 elders whose physical and psychological health have no prevention on communication and who are capable of understanding, responding the questions. The data was obtained using survey form prepared by the researcher based on the literature, Death anxiety Scale, Loneliness Scale for Elderly and Multidimensional Scale of Perceived Social Support through face to face interviews held from May 2019-September 2019. Necessary permissions were obtained from the relevant institution and the Clinical Research Ethich Commite of Canakkale Onsekiz Mart University. before starting the study. The data was assessed by using SPSS 21 programme. 60,06 percent of elderly's death anxiety has been found as low, 39,04 percent of elderly's death anxiety has been found as high level. The avarege death anxiety score of women was 6,86±3,46, and the avarege death anxiety score of man was 6,35±3,69. The level of death anxiety on women was higher significantly than men (t=2,88, p<0,05). The level of death anxiety on illiterates (7,69±3,68) was higher significantly than literates (6,30±3,46, t=2,22, p<0,05). It's defined that elders feel loneliness on mid-levels. Positive way low correlation has been found with death anxiety between general loneliness (r=0,28, p<0,01), emotional loneliness (r=0,24, p<0,01), and social loneliness (r=0,28, p<0,01). Negative way low correlation has been found with death anxiety between general perceived multidimensional social support (-r=0,25, p<0,01), a special human support (r=-0,21, p<0,01), family support (r=-0,24, p<0,01), and friend support (r=-0,18, p<0,01). Increasing studies investigating variables that may be related to death anxiety in elderly, providing interventions to the elderly in the risk group to reduce death anxiety are advised.