Böbrek nakli bekleyen hastaların algıladıkları sosyal desteğin depresyon, kaygı ve yaşam kalitesine etkisi

Abstract

Bu araştırma böbrek nakli bekleyen hastaların algıladıkları sosyal desteğin depresyon, kaygı ve yaşam kalitesine etkisini belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapıldı. Araştırmanın yapılabilmesi için Etik Kurul izni alındı. Çalışmanın örneklemini, Ekim 2018- Nisan 2019 tarihleri arasında, bir üniversite hastanesinin Organ Nakil Merkezi'ne kayıt yaptırmış olan 66 hasta üzerinde yürütüldü. Araştırma verileri, ''Kişisel Bilgi Formu'', `Beck Depresyon Ölçeği`, `STAI Kaygı Ölçeği`, `SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği` ve `Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği` kullanılarak toplandı. Anlamlılık p<0,05 olarak kabul edildi. . Araştırma verileri SPSS 22.0 (Statistical Package for The Social Sciences, Chicago, IL) programı kullanılarak değerlendirildi. Çalışmadaki hastaların %56.1'i erkek, %71.2'si evli, %50'si ilkokul mezunu ve yaş ortalaması 55,5 ±17,01'dir. Organ transplantasyonu bekleme sürecindeki hastaların depresyon puan ortalaması 11,85±6,81, Kaygı Durumluluk puan ortalaması 47,55±3,45 ve Kaygı Süreklilik puan ortalaması 50,05±6,40 olarak bulundu. Kadın olmak, çalışmıyor olmak ve gelir düzeyinin düşük olması depresyon düzeyini istatiksel olarak etkilemektedir(p<0,05). Araştırmaya katılan hastaların yaşam kalitesi alt boyutlarından aldıkları puan ortalaması en yüksek fiziksel işlev (68,94±21,70) ve bunu genel sağlık algısı (57,27±12,28) takip ederken; en düşük mental rol (15,65±34,20), fiziksel rol (16,28±32,96) olarak belirlenmiştir. Hastaların, Sosyal Destek toplam puan ortalaması 67,60±17,3 olarak belirlendi. Algılanan sosyal destek puan ortalaması ile depresyon puan ortalaması arasında negatif yönlü orta kuvvetli ilişki, Stai Durumluluk ile arasında pozitif yönlü orta kuvvetli ilişki belirlendi (p<0.05). Ayrıca, sosyal destek puanları arttıkça anksiyete ve depresyon düzeylerinin azaldığı, yaşam kalitesinin de arttığını görülmüştür. Sonuç olarak; böbrek nakli bekleyen diyaliz hastalarının sosyal destek düzeylerinin değerlendirilmesi, depresyon ve kaygı düzeyleri yüksek, yaşam kalitesi düşük olan hastalara gerekli eğitim ve danışmanlık verilmesi önerilmiştir. Anahtar kelimeler: Böbrek nakli bekleme listesi Anksiyete, Depresyon, Yaşam Kalitesi, Algılanan Sosyal Destek

This study was conducted descriptive and cross-sectional in order to determine the impact of social support perceived by patients awaiting kidney transplants on depression, anxiety and quality of life. Permission from the Ethics Committee was obtained to conduct the research. The sample of the study consisted of a total of 34 patients, were conducted on 66 patients who had enrolled in a University Hospital's Organ Transplant center. Data were collected through `Socio-demographic Data Collection Form`, `Beck Depression Scale`, `STAI Anxiety Scale`, ` SF-36 Quality of Life` and ` Perceived Social Support Scale` were used. Significance was accepted as p<0.05. Research data was evaluated using SPSS 22.0 (Statistical Package for the Social Sciences, Chicago, IL). Of the patients in the study, 56.1% were male, 71.2% were married, 50% were primary school graduates and the average age was 55.5 ±17,01. Patients in the waiting process of Organ transplantation to mean depression score was 11.85±6.81, the mean anxiety status score was 47.55±3.45 and the mean anxiety continuous score was 50.05±6.40. Being a woman, not working and low income level statistically affect the level of depression (p<0,05). The mean score of the patients in the lower quality of life was the highest physical function (68.94±21.70) and overall health perception (57.27±12.28) followed by the lowest mental role (15.65±34.20), physical role (16.28±32.96). The mean Social Support score was 67.60±17.3 Negative moderate-strong relationship was determined between perceived social support score average and depression score average, positive moderate-strong relationship was determined between Stai status score average (p<0.05). In addition, as social support scores increased, levels of anxiety and depression decreased and quality of life increased. As a result, it is recommended to evaluate the social support levels of dialysis patients waiting for kidney transplants, to provide necessary training and counseling to patients with high levels of depression and anxiety and low quality of life.Keywords: Renal transplant waiting list, anxiety, depression, Quality of Life, Perceived Social Support