İbn Haldun`da sosyoekonomik değişme

Abstract

İbn Haldun, değişim teorisini insanların sosyal varlıklar olduğu varsayımı üzerinde inşa etmiştir. Ona göre sosyal organizasyon gerekli bir şeydir. Çünkü biç kimse kendi kendine yeterli değildir. İnsanlar saldırıya engel olacak kuvvetli bîr otoriteye aynı zamanda İhtiyaç duyarlar. Halk üzerinde mutlak bir otoriteye sahip ve onları birbirlerinin saldırılarından koruyacak bir hükümdara gerek vardır. İbn Haldun'un değişim teorisi iki farklı sosyo-ekonomik yapıya dayanır (göçebe-yerleşik). O, tarihsel gelişmeyi bu yapılan- gözlemleyerek açıklamıştır. Yerleşik hayat göreli olarak seküler, zengin ve gelişmiştir. Ahlaki, ruhi, fiziki ve kültürel açıdan yerleşik ve göçebe halk iki ayrı dünyada yaşarlar. İbn Haldun'un teorisi yerleşik halk ile göçebe halkın çatışmasına dayanır. Çöl göçebeleri şehrin lüksüne sahip olmak ister; kentleşme onların bu amaçlarını gerçekleştirmek için kurulur. Bu nedenle göçebeler sürekli olarak atak olur ve şehirleri ve kasabaları fetheder. Kentsel alanların fethedilmesi sonucunda devlet ya da imparatorluk kurulur. Fakat fetihçiler bir kere şehre yerleştiklerinde, egemenliği altına aldıkları yerleşik halkın dejenerasyonuna uğrarlar. Bu nedenle tarih, döngüsel bir değişimdir. Asabiyet, toplumun gelişmesinde en önemli faktördür. Bu soyut kavram bir birlik fikrini ifade etmektedir ki; bu da sosyal grup bağlılığını sağlamaktadır. Benzer şekilde kan bağı da aynı sosyal gruplaşmayı temin eder. Bununla birlikte bu bağın, yani asabiyetin kan bağı ilişkisine dayanmış olması gerekmez. Asabiyet sosyal olduğu kadar, psikolojik, fiziksel ve siyasi bir fenomendir.

İbn Khaldun built his theory of change on the premise that humans are social creatures. According to him social organization is something necessary. Because no one is self-sufficient. At the same time people required strong authority in order to restrain aggression. A sovereign is reguired who will have absolute authority over the people, and prevent them from attacking one another. İbn Khaldun's theory of change is based on two different socio-economic strucktures(Nomandic-Sedentary). He explained the historical development by observing these strucktures. Sedentary life is relatively secular, affluent and development. Morally, spiritually, physically and culturally sedentary and nomandic people live in two different worlds, ibn Khaldurfs theory is based on conflict, the clash between nomandic and sedentary people. The desert nomads covet tiie luxuries of the city; urbanization is found to be die goal of them. The nomads, therefore continually attack and conquer cities and towns. As a result of the conquest of the urban areas, a state or empire is formed. But once the conquerors settle in the cities, they fall to the degeneration of the sedentary people they conquered. Thus, history is a cycle of change. Asabiyah is the most important factor in the development of society. This abstract concept conveys the idea of die bond that ensures die cohesion of a social group just as, analogously, the tendons ensure the cohesion of flesh to the bones. However, this bond, asabiyah is not necessarily based on consanguinal relation. It is a social as well as psychological, physical and political phenomenon.