Türk vergi sisteminde istikrarın gerçekleştirilmesinde endeksleme

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın konusu, enflasyonun vergi sisteminde yer alan parasal tutarlar üzerindeki etkisilerinin, vergilemede istikrar ilkesine uygun olarak giderilmesinde endekslemenin rolünün araştırılmasıdır. İnceleme alanı olarak tüm vergi sistemi esas alınmıştır. Dönem itibariyle de 1961 yılından başlanılmıştır. Her ne kadar endeksleme uygulamalarının başlangıcı 1990'lı yıllarda yoğunlaşsa da, inceleme döneminin 1961 yılından başlatılmasında iki sebep etkili olmuştur. Birincisi, enflasyonun vergi sistemi üzerindeki etkilerinin açık olarak gösterilmesidir. Diğeri ise, endekslemenin 'uygulanmadığı dönemlerde ne kadar çok ve sık kanuni düzenleme yapıldığı ve bu yolla istikrarın bozulduğunun gösterilmesidir. Türk vergi sistemindeki endekslemede, kullanılan endeksler ve endekslerin uygulama usulünün çokluğu göze çarpmaktadır. Endekslemenin, genellikle Bakanlar Kuruluna verilen artırma yetkileriyle birlikte düzenlenmiş olması da vergilemede istikrar ilkesinin sağlanmasını güçleştirmektedir. İstikrar ilkesine uygun bir endekslemenin sağlanabilmesi için vergi sistemindeki hadlerin artışında Bakanlar Kurulunun artırma yetkisini zorunluluk olmadıkça kullanmaması isabetli olacaktır. IV

ABSTRACT In this study, we searched the importance of indexation in eliminating the effects of inflation on financial totals existing in the taxation system in accordance with stabilization in taxation. Research area has been based on the whole Turkish taxation system. Although the beginning of indexation works dated to 1990's, two resaons have been effective in the beginning of research in '1961. The first one is the clear indication of inflation on the effects of taxation. The other one is the indication of how many and how often legislations have been passed in the terms of indexation not ceuried out, and that in this way, stabilization has been broken down. Indexations used in in the indexation of the Turkish taxation system and the frequency of the performing style are the most outstanding. The fact that the indexation has been organized together with the raising authority issued to the Ministers is making difficult in obtaining the stabilization rule in taxation. It would be appropricite that the Ministers shouldn't use their raising authority, if possible, in the rising of limits, in taxation system so that such an indexation in accordance with the stabilization rule will be obtained. V