Tarihsel süreçten günümüze yargı bağımsızlığı, 1982 Anayasası`nda Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu ve yargı bağımsızlığına ilişkin sorunlar

Abstract

ÖZET Yargı bağımsızlığı ve özellikle yargı bağımsızlığının teorik altyapısını oluşturan kuvvetler ayrılığı ve kuvvetlerin birbirimi dengelemesi gereği birinci bölümde ele alınmıştır. İkinci bölümde ise yargı bağımsızlığı kavramının, hukuk devleti, demokratik devlet, temel hak ve hürriyetler ve devletin bağımsızlığı prensipleriyle ilişkisi ele alınmış, ayrıca demokratik devletlerde yargı bağımsızlığı konusu ve Türkiye'de yargı bağımsızlığı Osmanlıdan 1961 Anayasasına kadar incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise 1982 Anayasasında yargı bağımsızlığı iki boyutlu olarak ele alınmaktadır. Objektif bağımsızlık, Sübjektif bağımsızlık (Hakimlik teminatı), yine üçüncü bölümde; 1982 Anayasasında Hakim ve Savcıların denetimi haklarında soruşturma ve disiplin cezaları ele alınmıştır. Son bölümde ise yargının sorunları, H.S.Y.K. ve yargı bağımsızlığı başlığı altında Yürütmenin Yargı üzerindeki etkinliği, 1982 Anayasasının güçlü yürütme anlayışı ve Adalet Bakanının yargı üzerindeki yetkileri incelenmiştir. Üçüncü bölümde H.S.Y.K., oluşumu ve işleyişine ilişkin sorunlar ele alınmış son olarakta yargının belli başlı temel sorunları incelenmeye çalışılmıştır. 1982 Anayasasında yargı bağımsızlığı sorunu bu Anayasanın güçlü yürütme anlayışından kaynaklanmaktadır. Cumhurbaşkanı ve Adalet Bakanına yargı üzerinde geniş yetkiler verilmiş, Parlementer sistemin ülkemizdeki işleyişi nedeniyle yasama yargının sorunlarını çözmede etkisiz ve duyarsız kalmıştır.Yargı bağımsızlığını sağlamak için kurulan H.S.Y.K.'nun ise oluşum ve tatbikat bakamından bağımsızlığı sağlanamamıştır. Yargının denetimi ise büyük ölçüde Adalet Bakanının kontrolüne bırakılmıştır. Tezde düşünceler ve varılan sonuçlar ilgili bölümlerde öneriler halinde sunulmuştur.

ABSTRACT The main purpose of this thesis is to explain the problems of the judicial system and the independence of judicial power. The balance between the unity and the separation of powers has been studied in the first chapter, because of consisting the theoric base of judicial independence. In the second chapter, the relations between the independence of judial power and the principals of legal, democratic state and the fundemantal rights, have been examined. Also the matter of judicial independence in the democratic states and the chronological history of judicial independence in Turkey has been studied in this chapter, too. The objective and the subjective aspects of judicial independence and the inspection of judges and the public prosecutors, which were regulated in the constitution of 1982, have been researched in the third chapter. The problems of judicial system and The High Council of Judges and the public prosecutors have been examined in terms of ascertaining the effects of executive power on judicial system and the powerful executive system of 1982 Constitution. The problem of judicial independence of 1982 Constitution mainly appears from `the idea of powerful execution.` According to the regulations in the Constitution, it has been given vast competencies to the president and the minister of justice. Because of slow working system of our parliament, the main problems of judicial system have never been solved compeletely.The construction, and the working system of The High Council of Judges and the public prosecutors didn't provide the judicial independence exactly. The control and the checking system of judicial power mainly depends on the discretion of the justice minister. The new ideas and the results of studies have been written as suggestions in chapters of this thesis.