Modern-kapitalist dünya sisteminin Türk işçi sendikacılığı üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Çok boyutlu iç ve dış dinamikler altında biçimlenen Türk işçi sendikacılığının en önemli belirleyenlerinden biri modern-kapitalist dünya sistemidir. Teknolojinin olumsuz yansımaları, anti-kapitalistik yaklaşımların sönümlendirilmesi ve küreselleşmenin yaygınlaştırdığı eşitsizlikler gibi bulgular modern-kapitalist dünya sisteminin Türk işçi sendikacılığını ağırlıklı biçimde etkilediğini ortaya koymaktadır. Türk işçi sendikacılığı üzerinde biçimlendirici etkiler bırakan modern-kapitalist dünya sistemi beş-altı asırlık bir geçmişe sahiptir; doğası gereği küreseldir; meta ağlarına tüm dünyayı dahil etme kapasitesine sahiptir; kâr motifli sermaye ilişkilerine dayanır; merkez ülkelerin çevre ülkeler üzerindeki hegemonyası ile toplumsal tabakalar arasındaki sınıfsal eşitsizliklerden gıdalanır. Kâr motifi sermaye ilişkileri içerisinde ağırlıklı önem taşır. Kârın ençoklanması hedefinin gerçekleştirilebilmesi, işçilerden yapılan transferler ile yakından bağlantılıdır. Sözkonusu gerçeklik, işçi sendikacılığı açısından modern-kapitalist dünya sistemini kendi üzerinde en önemli belirleyici olgulardan biri haline getirmektedir. Modern-kapitalist dünya sisteminin Türk işçi sendikacılığına erken dönem etkileri, siyasal vesayet kurumunun modernleşme açılımları yoluyla Türk modernleşmesi dolayımından geçmiştir. Araştırmanın özgünlüğü, daha önce hiç ele alınmayan bulgulardan hareket etmesinde değil, modern-kapitalist dünya sisteminin Türk işçi sendikacılığı üzerindeki biçimlendirici etkilerini tüm boyutlarıyla göstermesinde ortaya çıkmıştır. Araştırmada siyasal-sosyolojik yaklaşım takip edilmiştir. Yaklaşımın imkanları ile teknoloji, ideoloji-epistemoloji ve küreselleşme boyutlu dönüşümler sonuç olarak, otonom değil modern-kapitalist dünya sistemine bağımlı gelişmeler olarak görülmüştür.

VI ABSTRACT One of the most important determinants for Turkish labor union, which has been shaped under the multi dimensional internal and external dynamics, is modern-capitalist world system. The findings such as the negative reflection of technology, the naturalization of the anti-capitalistic approaches and the inequalities whicih become wide-spread because of globalisation indicate, that Turkish labor union has been affected by modern-capitalist world system. Modern-capitalist world system, having put the shaping effect upon Turkish labor union has the past of five-six centuries long, got global implications because of its nature, has the capacity, to include the whole world into the profit-oriented capital relations and is nourished by, metropol countries hegemony on the periphery countries and the inequalities among the social classes. Profit maximization has special importance inside capital relations. Achieving the target of profit maximizaiotn depens on transfers made from workers. This reality makes modern-capitalist world system the most important phenomenon over itself from labor union aspect. First term effect of modern-capitalist world system in the world opon Turkish labor union occurred by the transformation of Turkish political system. The research shows the shaping influence of modern-capitalist world system over Turkish labor union from all aspect. The originality of research comes from this reality. Political and socioligical aproach was adoped in the research. In this approach, technology, ideology-epistemology and globalisin were perceived as a dependent processes to modern- capitalist world system but not autonomous.