69 numaralı Kütahya şer`iyye sicil defterinin transkripsiyonu

Abstract

ÖZET Vaktiyle sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda yüksek bir medeniyetin yaşandığı Kütahya'da özellikle Osmanlı Devleti'ndeki hukuki yapıya da ışık tutması bakımından Şer*iyye Sicilleri üzerinde bir çalışma yapılması uygun görülmüştür. 69 Numaralı Kütahya Şer'iyye Sicil Defteri' nde değişik mahkeme davaları ve sonuçları bulunmaktadır. Bunlar arasında Arazi, miras, boşanma, vasi tayinleri, atama, alacak-verecek davaları ve vakıfların kurulması,denetlenmesi ve mütevelli atanması gibi dava kayıtlan bulunmaktadır. Görülen bütün bu davalarda en adU kararların verilmeye çalışıldığı görülmektedir.Özellikle miras davalarında göze çarpan en önemli unsur,ölen kişinin mallarının en ince detaylarıyla istatiksel olarak defterlere kaydedilmesidir.Atamalaria ilgili davalarda liyâkate önem verilmiştir.Meselâ bir camiye hitabet görevini ifâ edecek kişinin imtihana tâbi olarak o göreve ehil olup olmadığı ve sonucu Vakıflar Bakanlığı' na takdim edilip oradan berâtın gelmesi sağlanırdı. Arazi davaları genellikle çocuklara ölen ebeveynlerinden kalan miras şeklinde göze çarpraaktadır.Burada çocuklar arazilerinin aralarında nasıl paylaşılması gerektiğini tartışıp mahkemeye giderler ve dava gerektiği şekilde karara bağlanırdı. İhtilaflı olabilecek davalarda şahitlerinde huzurunda davalar sonuca bağlanır ve karar metninin altında şahitlerin ismi yazardı. Bu çalışmada boşanma davalarına da rastlanılmaktadınAile müessesesine çok önem veren Osmanlı toplumunda çeşitli sebeplerden dolayı boşanma vakaları görülse de özellikle kadının ve çocuğun haklarına gereken önemin verildiğini bu şer'iyye sicillerinde görmekteyiz.Kadının ve çocuğun mağdur edilmemesi için erkeğin vermesi gereken nafakanın eksiksiz temin edilmesi mahkeme tarafından sağlanırdı. Osmanlı toplumunda sosyal yardımlaşmanın ve hayrın en önemli sembolü olan vakalarla ilgili davaları da görmekteyizJlir hayırsever vatandaş bir gayri menkuLpara yada herhangi bir hizmeti karşılayacak bir materyali vakfedeceğinde bunu mahkemede şahitler huzurunda şartlarını belirterek onaylaürdı.

ABSTRACT A thorogh analysis of the Sharia Registers of Kütahya province where once a brilliant civilization was seen in terms of social, cultural and economic dimensions is deemed as useful especially to cast light on legal structure of Ottoman Empire. In number 69th. Kütahya Sharia Registers are several cases or trials and their consequences. There are diverse samples of records of trials like and issues, inheritance, divarce, trustee determination and appointment, dept issues and creation of foundations among these documents. It can be seen that judges tried to take proper or just decisions.In trials related to inheritance issues, the most noteworthy fact is specially detailed data or records of the property of dead people Merit was deemed significant especially in trials related to appointments. For instance, if a preacher would be assigned to a mosque, he had an exam to determine whether he was an expert or not. Then, the result at the examination was sent to Ministry of Foundations who would give a patent or allowance for the case. Land trials were generally related to the property which was inherited from parents who died to children. In such cases, children would apply to the courts and the case was settled in a convenient and just way. There had to be testimany for complicated cases in which eyewitnesses had to sign the final decision paper. There are also cases or trials related to issues of divarce within this study. Ottoman society deemed the family as the most significant social institution.However, for some reason there were rare divarce cases. It can be seen in Sharia Documents that the right of women and children was well protected. Courts would prove the necessary canditions for a complete alimany that was given by the husband in order not to harm the women and children. This study also includes the cases related to foundations in such a society that social aids and charity were prevalent. When a charitable citizen decided to grant some property or money to realize a service, he or she would apply to courts and declare the relevant provisions. Then, as a result of a ratification of the judges, charitable people could donate their assets before and with the signatures of eyewitnesses.