Misyonerlik faaliyetlerinin Ermeni boyutu

Abstract

ÖZET Misyonerlik faaliyetlerinin Ermeni boyutunu, tarihsel anlamda yaşananlar bağlamında (savaş, göç...) büyük güçlerin (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya) Osmanlı'yı bölme yolunda misyonerleri aracılığıyla Ermenileri stratejik bir araç olarak kullanmaları oluşturmaktadır. Fakat aynı zamanda bu stratejik araç (Ermeniler) da ulus- devlet anlayışının 'moda'lığı yönüyle bu anlayışı oluşturmak için çalışmıştır. Geniş bilgi ve kültürle yetişen misyonerler, kendi misyoner şirketleri, büyük güçlerin fonları ve oluşturulan yerli cemaatlerin yardımlarıyla -özellikle okullar- hedeflerine ulaşmaya girişmişlerdir. Misyonerlerin bu çalışmaları Ermeni yönüyle bilinçlendirme (ulus olma, isyan vs.), kültürel ikame ve Osmanlı'nın parçalanması şeklinde kendini gösterirken; Türkler yönüyle de kültürel yabancılaşma şeklinde kendini göstermiştir. Ermenilerin özellikle 19. yüzyılın son çeyreğiyle birlikte başlayan ve kendisini Berlin antlaşmasıyla bulan ulus-devlet olma anlayışları yolunda kilise ve komita, misyonerlerin de yardımıyla alt tabakadan üst tabakaya kadar aile, okul ve dini kuruluşlarda bilinçlendirme çalışmalarına girişmişlerdir. Yüzlerce yıldır Türk toplumu tarafından 'Millet-i Sadıka' olarak adlandırılan bu etnik grup, isyanlarıyla bu unvanı terk etmişlerdir. Artık Türk ve Ermeni arasındaki consensus yerini çatışmaya bırakmıştır.

VI ABSTRACT When the case is the missionary activities' Ermenian aspect, it can be said that there are two aspects: 1) Historical aspect (wars, migration, etc) 2) Big countries' (USA, England, France, Russia) using of Ermenians as a tool for dividing ottoman state But at the same time this strategic tool (Ermenians) has tried to be a national state because national state is famous. Growing up with great knowledge and cultur, missioners have always tried to reach their aims by founding their campanies, by using big countries' funds and local communities (especially schools etc.) missioners' these struggles resulted in consciousness, (being a nation, rivalry etc.) Cultural subjtitution and division of ottomans in respect of Ermenians and cultural alienation in respect of Turks. During the last quarter of 19. century. Ermenians, in the way of being a nation; used churchs, school, families and secret committees to realize their targets. Named by Turks as a `loyal people` for centuries, Ermenians lost this charasteristic because of their rebels. Recently, there hasn't been a consensus but conflict.