Elektrik enerjisi sektörünün özelleştirilmesi ve bir uygulama

Abstract

ÖZET Türkiye'de sanayileşmenin gerçekleştirilmesi için, Özel sektörün önemi kabul edilmekle birlikte, özel sektörün sermaye birikimi yetersizliğinden ve devletçilik ilkesinin kabul edilmesinden dolayı, sanayileşmede devletin öncü rol oynaması politikası 1980'lere kadar izlenmiştir. Ancak, 1980'lerden sonra dünyada başlayan özelleşme girişimlerinden Türkiye'de etkilenmiş ve devletin küçülmesi söylemleri ile birlikte ülke gündeminde özelleştirme tartışılmaya başlanmıştır. Özelleştirme ile mülkiyet tabana yayılacak, devletin üzerinde yük olarak görülmeye başlanan kârsız ve verimsiz işletilen bir çok işletme özel sektöre devredilecekti. Öncelikle bu ve benzer iddialarla kamuoyu önüne getirilen ve kanuni düzenlemeler gerçekleştirilerek uygulamaya konulan özelleştirme faaliyetleri, daha sonra kârlılığına ve verimliliğine bakılmadan devletin elindeki bütün KİT'leri ve sektörleri kapsamıştır. Türkiye'de sanayileşmenin önemli bir göstergesi olan elektrik enerjisi sektöründe de özelleştirme faaliyetleri, 1990'lı yıllardan sonra hız kazanmış ve elektrik enerjisi sektöründe bir çok özelleştirme gerçekleştirilmiştir. Ancak, kanuni ve bürokratik bazı engellerden dolayı, bu sektördeki özelleştirmelerin bazılarında başarısız sonuçlar alınmış, bazılarının özelleştirmesi ise sürüncemede kalmıştır. Dolayısıyla, elektrik enerjisi sektörünün özelleştirilmesi ile bazı önemli başarılar elde edilmiştir. Bununla birlikte; özellikle özelleştirmelere yolsuzluk karıştırıldığı iddiası ile başlayan ve bazı bürokratların tutuklanmasıyla sonuçlanan süreç sonrası yaşanan olaylar, elektrik enerjisi sektöründeki özelleştirmeleri olumsuz etkilemiştir. Hu durum ise önemli kayıplara da yol açmıştır. Elektrik enerjisi sektöründe gerçekleştirilen özelleştirmelerden biri de, Seyitömer Termik Santralıdır. Ancak Seyitömer Termik Santralının yönelim devri de, yaşanan olumsuzluklar nedeniyle bir türlü gerçekleştirilememiştir. Bu nedenle, bu çalışmada, elektrik enerjisi sektöründe özeleştirme analizi perspektifinde Seyitömer Termik Santralının özelleştirilmesi örnek alınarak çeşitli açılardan analiz edilmiştir.

VI ABSTRACT Although the importance of private sector had been accepted for the realization of industrialization in Turkey, due to the inadequacy of capital accumulation and the acceptance of state economy as a norm, the policy of the government to play a pioneer role İn industrialization had been followed until the 1 980s.However, Turkey has been affected by the privatization trend that started in the 1980s and along with the sayings about the shrinking state, privatization discussions have been taking place in the country's agenda. It was intended that unprofitably and unproductive!}' operated many enterprises be left over to the private sector. The privatization applications that started following a series of legal regulation at first, then included all the state owned enterprises and sectors regardless of their levels of profitability and productivity. Privatization activities in the electrical energy sector, which is among one of the indications of industrialization, gained pace in the 1 990s and many privatizations took place in the sector. However, due to some legal and application related obstacles, some privatization activities have failed and some could not be completed timely. Therefore, in spite of the fact that some successes have been attained, the incidents started with the lack of roads claims and the arrests of some bureucrats, have had a negative impact on privatization and led to important losses. One of the privatizations made in the electrical energy sector is Seyitömer Thermic Plant. However, the take over of the management of the Plant could not be realized due to the problems faced. Therefore, in this study the privatization of Seyitömer Thermic Plant has been taken as an example in the electrical energy sector and analyzed from various angles.