Kriz yönetimi ve kriz yönetiminin doğal afetlerde (deprem) etkinliğinin arttırılmasına yönelik bir öneri (Marmara Depremi`nde TSK uygulamalarının değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Süratle gelişen teknolojiye rağmen özellikle deprem, heyelan, su baskını, yangın, çığ, fırtına gibi doğal afetler halen insanoğluna zaman tanımayan ve tahminler dışında ne zaman oluşabileceği belli olmayan etkili doğal afet türleridir. Ülkemizde çok farklı afet türleri görülmekte olup, bu afetlerin başında yarattığı hasar durumları dikkate alındığında; % 64 Deprem % 16 Heyelanlar % 15 Su Baskınları % 4 Yangınlar % 1 Oranında çığ, fırtına, yer altı suyu yükselmesi gibi meteorolojik kökenli diğer afetler gözlenmektedir. Afet yönetimi, afetlerin önlenmesi ve zararların azaltılması amacıyla bir afet olayında `Zarar azaltma, önceden hazırlık, kurtarma ve ilk yardım, iyileştirme ve yeniden inşa` safhasında yapılması gereken tüm çalışmaların yönlendirilmesi, koordine edilmesi ve uygulanabilmesi için toplumun tüm kurum ve kuruluşları ile kaynakların bu amaç doğrultusunda yönlendirilmesini gerektiren çok boyutlu bir kavramdır. Afet yönetimi birbiri ile bağlantılı afet eylem programlarını kapsamalıdır. Gelişmiş ülkelerde başarılı sonuçlar almış olan afet eylem programlan `Afet Öncesi`, `Afet Anı` ve `Afet Sonrası` olmak üzere üç ana aşamadan oluşmaktadır. Birbirleri ile kesintisiz bir süreç oluşturan bu çalışmalardan `Afet Öncesi` afet olmadan önce, afetin meydana getirebileceği zararların azaltılmasına yönelik çalışmaları kapsamaktadır. `Afet Anı` olay anındaki kurtarma ve ilk yardımı, `Afet Sonrası` ise olay sonrasındaki iyileştirme ve yeniden iman kapsamakta ve afet sonuçlarının çözümüne yönelik uygulamaları niteliğindedir. Ülkemizdeki sistematik afet yönetimi planlan ve programlan oluşan afetler karşısında etkin olmaktan uzak kalsa bile yapılan çalışmaları bu üç ana başlık altında değerlendirmek mümkündür.

VI ABSTRACT In spite of quickly developing technology, natural disasters especially like earthquake, landslide, flood, storm still dont give a time to accept to human being and except quessing when to come into existence is unknown, effective natural disaster types. In our country all different types of natural disasters has been experienced and the damages which natural disaster causes should be taken into consideration; % 64 Earthquakes % 16 Landslides % 15 Floods % 4 Fires % 1 ratio are other disasters based with meteorological origin like avalanche, storm, underground water rise. Disaster administration is a dimension concept that with the aim of stopping disaster and reducing damages, for when there is a disaster `reducing damages, preparation before disaster, rescue and first aid, cure and construction again`for these points to be done all kind of acts to be oriantated, controlled and applicated, communities all associations and foundations with sources should be directed parallel to this aim. Disaster administration should carry disaster action programmes which has connected to eachother. In developed countries, disaster action programmes have been used under 3 main headlines which has improved a successful results and these headlines are `Before Disaster`, `Disaster Moment` and `After Disaster`. `Before Disaster` contains, reducing damages which disaster might create. `Disaster Moment` contains, rescue and first aid when disaster has struck, `After Disaster` contains, construction again and recovering after disaster has struck and analyzing disaster results. In our country, systematic disaster administration plans and programmes may not be very effective for existence disasters but, still all acts are based under the 3 main headlines.