Etnik sosyoloji bağlamında Meluncan Türkleri

Abstract

ÖZET Dünya hızla değişmekte, hayatın her alanında olduğu gibi sosyal alanda da yeni soru ve sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bazen teorik düzlemde üretilen kavramlar toplum hayatında anlam karışıklığına yol açmakta, bazen de toplumda yaşanan ani dönüşümler bilim adamlarını yeni kavramlar üretmeye zorlamaktadır. Bu çalışma böyle bir birikimin küresel paylaşıma katkı sağlaması bakımından önemlidir. Etnikliğin Batı tecrübesinde ve yaşantısındaki örnekleriyle Türk toplum yaşantısındaki uygulanma tarzı birbirinden farklıdır. Türkler tarih boyunca farklılıkları bir arada yaşatmayı bilmiş, batı ise ötekileştirerek ya asimile edip kendi amaçlarına uygun davranmaya zorlamış ya da amalgamasyon yoluyla homojenleştirmeye çalışmıştır. Bu sosyolojik tecrübe farkı bugün de küresel eksende ikili bir göstergeyle varlığını sürdürmektedir. Etniklik eksenindeki bu sosyolojik derinlik dikkate alınmadıkça sağlıklı bir sonuca varmak mümkün değildir. Türkiye'de ve Dünyada etniklik örneğine uygun inceleme konusu yapılabilecek sayısız topluluk bulunmaktadır. İspanya'daki Basklardan Kanada'daki Quebeclere, Amerika'daki Mormonlardan Meluncanlara kadar birçok örnek... Bu çalışmanın konusunu da bir etniklik örneği olarak Meluncanlar oluşturmaktadır. Yüzyıllarca Apalaş dağlarında izole bir hayat sürdüren bu insanların incelenmeye değer bir çok yanı bulunmaktadır. Farklı fiziksel yapıları, davranış biçimleri ve Amerikan gökkuşağına kattıkları farklı renk ile Meluncanlar, hem kendi varoluşlarının bilincine ulaşmaları hem Amerikan toplumuna katkıları, hem de farklı kökenden gelmiş olmalarının da etkisiyle ülkeler arası bir diyalog köprüsü olabilmeleri açısından çok önemlidir. Etniklik olgusu yeni bir kavram olarak Sosyoloji literatüründeki yerini almış bulunmaktadır. Bu kavram ırk, soy ve ulus devlet kavramlarıyla kıyaslandığında çok daha sıcak ve esnektir; aynı zamanda din, milliyet, dil, ve kültürle çapraz hatlar İ çizmektedir. Öte yandan etniklik ne tek başına birisidir ne de tümüyle hepsi... Bu çalışma, etnik sosyolojinin argümanlarının Meluncanlar örneğine uygulanmasıyla oluşmuştur. Hem bir etniklik örneği olarak Meluncanların sosyoloji literatürüne katkısı, hem de Sosyolojinin Meluncanların kimlik bilincinin gelişmesine katkısı bu çalışmada gözetilen bir başka argümandır.

VI ABSTRACT The world is rapidly changing and new questions and problems are appearing in social life as well as in all other faculties of life. Sometimes theoretically produced concepts manipulate social life, and sometimes sudden transformations in social life forces scientists to produce new concepts. This study is important in that it has a background of social experiences. Ethnicity examples and experiences in Western life are different from those in Turkish social life. The Turkish has managed to live together with every kind of differences, but Westerners have made people 'others' and either used assimilation or used amalgamation and made folks homogeneous. This difference of social experience is still going all over the world. Unless this ethnical depth is considered, it is not possible to reach a healthy conclusion. There are numerous groups of people that can be an example of ethnicity both in Turkey and in the world. From the Basks in Spain to the Quebecs in Canada, from the Mormons in America to the Melungeons, there are really countless examples. And the subject of this study is 'the Melungeons1' as an example of 'ethnicity'. The concept of 'ethnicity' has taken its part in social terminology. Ethnicity is very warm and flexible when compared with the concepts such as 'race', 'offspring' or 'nation-state'. It also has correlation with the words such as 'religion', 'nationality', 'language' and 'culture'; On the other hand, it is neither one of them nor all of them. Living for centuries an isolated life in Appalachian mountains, there are a lot of aspects of these people that worth examining. With their different peculiarities, different behaviours and their colour addition to American 'social rainbow', they really worth to be examined. It is very important to examine them so that they can have the sense of self esteem and they can be a bridge throughout inter-state arena with their different origin. This study is formed by applying the instruments of ethnic sociology to the Melungeons. It is also aimed in this study that both the Melungeons can add something to social terminology and Sociology can help the Melungeons have consciousness of identity.