Turabi Divanı üzerine bir inceleme

Abstract

ÖZET XIX. yüzyılda dîvân tarzında şiir yazan şâirlerimizin sayısı oldukça kabarıktır. Birinci derece şâirlerimizle birlikte adı sanı bilinmeyen sanatkârlarımız da vardır. Edebî zemînimizi ikinci ve üçüncü derece şâirlerimiz de oluştururlar. İşte bu şâirlerimizden biri de XIX. yy. da yaşamış olan ve 19 yıl Bektaşî dedebabalığı yapmış olan Hacı Ali Turâbî Dedebaba'dır. Turâbî dönemin mutasavvıf şairlerindendir. Bu çalışmada Turâbî'nin hayatı, mahlası, tarikat zinciri ve Dîvânı hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Dîvân Arap alfabesinden Latin alfabesine aktarılmıştır. Şiirlerin din- tasavvuf- cemiyet yönlerinden tahlili yapılmıştır. Turâbî Bektaşî şairlerindendir. Şiirlerinde Bektaşîlik ve Hurufilik'ten etkilenmiştir. Bu sebeple onun şiirlerinde tasavvufun pek çok terimi ve Dinî-Tasavvufi Türk Edebiyatı'nın belirgin özellikleri görülmektedir. Turâbî, özellikle bu yönleriyle incelemeye değer bir şahsiyettir.

VI ABSTRACT We have a great number of poets who wrote in style of `Dîvân` in the XIX. century. Despite the well-known poets, there are poets who are not know well. Our literary background consits of these second and third level poets. Hacı Ali Tûrâbî Dedebaba, who lived in the XIX th century and took the leadership of Bektaşî grandfather-father for 19 years was one of them. Turâbî was affected from sûfî trends like the other poets of his era. In this studying Turâbî's life style, his nick name his toriga chain and his Dîvân are shortly explained. His Dîvân has been traslated from otoman alphabet into Latin alphabet. His poems are analysed from the aspect of religion-Islamic mysticism- society. Turâbî was a Bektaşî poet. In his poems he was affected from Bektaşîlik and Hurufîlik. For this reason, we can see many terms of mysticism and certain certain characteristics of religious-mysticism Turkish literature in his wroks. Turâbî is stil a remarkable person whose qualities are well worth being studied.