Türkiye`de 1980 sonrası kültürel değişim ve popüler kültür inşası (Popüler müzik örneğinde)

Abstract

V ÖZET Toplum ve birey açısından toplumsal değerlerin aktarımı basit bir transfer işlemi değildir. Bu sosyal realiteden hareketle, kültür ve özellikle popüler kültürle ilgili ana soruların Türkiye'nin toplumsal formasyonuna nasıl bir anlam kattıklarını saptamak önemlidir. Bu anlamda, kültür ve popüler kültür ile temel toplumsal görüntülerin anlaşılması gerekmektedir. Popüler kültür pratiklerinden belki de en önemlisi olarak kabul edilebilecek popüler müzik ise bu görüntülerin en önemli verilerini sunmaktadır. Günümüz dünyasında popüler kültür sadece belli malları, kullanışları, etkinlikleri popüler yapmamış, bunlarla birlikte gelen, bunlarla iç içe olan belli dünya görüşlerini ve biçimlerini de popülerleştirmiştir. Popüler kültür sorunsalı, genel şeyleşme ve yabancılaşma olgularını da kapsayacak genişlikte bir çerçeveye oturtularak ele alınmayı gerektirmektedir. Bu anlamda popüler kültür tabiler ile güçsüzlerin kültürüdür, bu yüzden de içerisinde daima toplumsal sistemin, dolayısıyla da toplumsal deneyimin merkezinde yer alan egemenlik altına alma ve tabi kılma güçlerinin izlerini, iktidar ilişkilerinin göstergelerini taşır. Popüler kültür aynı zamanda bu izleri en belirgin bir biçimde popüler müzikte gösterir. Türkiye'de ise özellikle 1980 sonrası dönemde kendisini göstermiştir. 80'li yıllarda `arabesk` ve 90'lı yıllarda `pop` müzik bu göstergelerin en önemli kanıtıdır. 1980 sonrası yaşanan hızlı değişim ve bu değişimin ortaya koyduğu kültürel form oldukça önemli değişimler geçirmiştir. Bu değişimlere ise, çoğu şeyin `popülerleştiği` günümüz Türkiye'sinde, kendisini yine her aşamada, bir `yeniden oluşturma` ve `yeniden inşa` etme mekanizmalarıyla direnilmiştir. Bu yeniden inşa edilen olgular ise, öyle çok da azımsanacak olgular değil, genelinde, tüm yaşamı anlamlı kılan `kültür`, özelinde ise `popüler kültür` ve `popüler müzik` olmuştur.

VI ABSTRACT Transfer of social values in terms of society and individual is not a simple transfer process. Taking this social reality into account, it is significant to determine the contributions of the main problems related to culture and especially popular culture. To achieve this, the relation between culture, popular culture and the basic social elements such as community and social foundations including mass media, mass culture and folk culture should be understood. Popular music, presumably the most significant component of popular culture practices, presents the most important data of such views. Presently, popular culture has not only popularized particular properties, uses and activities but also the associated and embedded worldviews and manners. The problematic of popular culture should be handled in broad scope including general metafication and alienation facts. In this sense, popular culture is the culture of the dependent and the weak.. Popular culture carries these signs precisely in popular music. In Turkey, popular music has a significant role especially after 1980s. During 1980s `arabesque` and during 1990s `pop` music are the most significant evidence for these signs. The rapid transformation process after 1980s and the cultural form stemming from this transformation underwent serious changes. These changes were resisted, in today's `popularized` Turkey, during all phases, through `re-formation` and re-construction` mechanisms. These reconstructed facts should not be disregarded for they are culture-which makes life meaningful in its entirety-in general and `popular culture` and popular music` in particular.