İşletmelerde liderlik ve örgüt kültürünün bilgi yönetimine etkilerinin incelenmesine yönelik bir araştırma

Abstract

ÖZET 21. yüzyıl bilgi toplumu ve bilgi ekonomisinde bilgi en önemli stratejik kaynak haline gelmiştir. Bilgi artık emek, sermaye ve işgücü gibi üretim faktörleri arasında yer almaktadır. Bu yüzden, bilgiyi sistematik bir biçimde yöneten ve katma değer elde eden işletmeler rekabet avantajı sağlayacaktır. İşletmeler amaçlarına ulaşabilmek için etkin ve başarılı bir şekilde bilgiyi elde etmek, saklamak, paylaşmak ve kullanmak, diğer bir deyişle bilgiyi yönetmek zorundadırlar. Fakat bilgi yönetiminin etkin ve başarılı bir şekilde gerçekleşmesine etki eden faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler; araştırmacılar tarafından `soft` konular olarak nitelendirilen `liderlik` ve `örgüt kültürü` ile `hard` konular olarak nitelendirilen `teknoloji` ve `ölçme` olarak sınıflandırılmıştır. Bu araştırmanın temel amacı; Türkiye'de faaliyet gösteren işletmelerde liderlik ve örgüt kültürü ile bilgi yönetimi arasında ne yönde bir ilişki olduğunu ortaya koymaktır. Bu temel amaç doğrultusunda, bu işletmelerin bilgi ve bilgi yönetimine karşı tutumlarını, bilgi ve bilgi yönetimi ile ilgili mevcut durumlarını, bilgiyi nasıl ve ne derecede başarılı yönettiklerini incelemek, bilgi yönetimi ile ilgili nasıl bir liderlik ve örgüt kültürüne sahip olduklarının ve bunların bilgi yönetimi ile ilişkilerinin ortaya koymak ise alt amaçlarımızı oluşturmaktadır. Araştırma kapsamına İstanbul Sanayi Odasının belirlediği Türkiye'nin İlk 500 Sanayi Kuruluşları alınmıştır. Bu kuruluşlardan anket yoluyla gerekli veriler elde edilmiştir. Elde edilen verileri analiz etmek için sıklık, güvenilirlik, faktör analizleri ve korelasyon kullanılmıştır. Faktör analizi sonucu sırasıyla liderlik bileşenleri; üst yönetimin desteği, strateji ve vizyon ile bilgi lideri, örgüt kültürü bileşenleri; güven, ödül ve takdir sistemi, bilgi yönetimi bileşenleri; bilginin saklanması, elde edilmesi, paylaşılması ve kullanılması başlıkları altında toplanmıştır. Liderlik ve örgüt kültürü ile bilgi yönetimi bileşenleri arasındaki korelasyonlar test edilmiştir. Bulunan sonuçlara göre; Türkiye'de ki işletmelerde liderlik ve örgüt kültürü ile bilgi yönetimi arasında kısmen pozitif bir ilişkinin olduğu görülmüştür.

VI ABSTRACT Knowledge has become the most important strategic resource for both the knowledge society and the knowledge economy of the 21st century. Knowledge is now accepted as an essential part of production factors, such as capital and labor. Therefore, the companies which manage knowledge systematically and create added-vale from knowledge will gain competitive advantage. In order to reach their objectives, companies need to obtain, keep, share and use knowledge successfully. There are some factors affecting effective and the successful use of knowledge management. Those factors has classified by researchers as 'soft' issues, which include 'leadership' as well as 'organizational culture', and 'hard' issues, which include 'technology' and 'measurement'. This study aims to investigate the relationship between leadership and organizational culture as well as knowledge management in Turkish companies. In addition, the following sub-objectives have been also investigated: attitudes of company managers towards knowledge, level of success in knowledge management, leadership and organizational culture about knowledge, the relationship between these issues and knowledge management. Top 500 industrial companies of Turkey, which were announced by Istanbul Chamber of Industry has been investigated in this research. The necessary data has been collected from those companies through a questionnaire. Frequency, reliability, correlation and factor analyses have been utilized for the statistical examination of the data. The results of the factor analysis show that while leadership factor includes support from upper management and knowledge leadership with strategy and vision, organizational culture factor includes trust, and reward and recognition systems, and finally knowledge management factor includes gaining, storage, sharing and usage of knowledge. The relationship between leadership and organizational culture as well as knowledge management has been also tested through correlation tests. The results highlight that there is a relatively positive relation between leadership and organizational culture as well as knowledge management in Turkish companies.