Toplumsal kimlik ve dil ekseninde yöresel ağızların sosyal değişkenlerle ilişkisi (Kütahya örneği)

Abstract

ÖZET Dil bir toplumun kültürünün oluşmasında ve gelişmesinde en büyük katkıya sahip unsurların başında gelmektedir. Bundan dolayı toplumsal araştırmalarda kültür unsurlarının ele alınması ve özellikle dilin incelenmesi gerekmektedir. Dil - kültür, dil- ahlak, dil- iletişim, dil - topluluk vb. konulan, araştırma için gerekli olan değerleri içermektedir. Bu konular sosyal değişkenler içerisinde incelendiği için toplumun yapısını da ortaya koymaktadır. Toplumu; sosyal yapı ve sosyal değişim açısından ele alırsak dilin geçirdiği gelişme süreçleri de önem kazanmaktadır. Bir toplumun ya da topluluğun geçirdiği evreleri anlamak ve anlatmak için gerekli olan çalışmalar kültürle yakından ilgili olduğunda özellikle dil unsurunu ön planda tutmak yerinde bir davranış olacaktır. Toplumsal değişimin içinde bulunduğumuz çağda çok büyük oranda gelişme kaydetmesi dilde de değişmeye sebep olmuştur. Bu bakımdan iletişim çağında ve küreselleşmenin her kurumda yaşandığı dönemimizde dilin yapı problemini ortaya koymak ve toplum içindeki yapının dilsel olarak nasıl değişime uğradığım vurgulamak temel problemin ortaya konmasını sağlamaktadır. Küreselleşme, toplumsal kimliğin ayırt edici göstergesi olan dil üzerinde tehdit alam yaratmakta, bu gelişme dil-kimlik araştırmalarının önemini arttırmaktadır. İletişim araçları vasıtasıyla küçük bir köy haline dönen dünya da; kültürel homojenitenin bir tehdit unsuru olarak farklı kültür ve dilleri hegemohik bir biçimde baskı altına alması karşısında kültürel -çalışmate^^ kazandığı günümüzde, kültürel homojenitenin yıkıcı unsurlarını bertaraf edebilmek için mahalli ağızların sosyal değişkenlerle ilişkisi analiz edilmiş ve mahalli ağızlarda tarihsel süreç içerisinde vuku bulmuş değişiklikler Kütahya örneğinde değerlendirilmiştir. Yazı dili ile konuşma dilinin farklı olmasının kültürel bir gecikmişliğe sebep olup olmayacağı güncel örnekler etrafında ele alınmış ve tartışılmıştır.

VI ABSTRACT Language is one of the most important element that contributes largely in forming and developing the culture of the society. For this reason, in social researches it is required to take charge of cultural elements, and especially to examine the language. Language-culture, language-ethics, language-communication, language- society, etc. Include the values required for the research. These themes expose the structure of the society just for examined in the subject of social variations. If we take up the society in the point of social structure and social variation, the developing period of language gets more important. Taking the language in the first plan will be the appropriate behavior when the researches that are necessary to understand and to tell the phases of a society or a community is concerning with the culture. At present, developing by a very big ratio of the social variation is caused to have some variations in the language. In this respect, to put the structure problem of the language and to stress the change of the structure of the society in lingual variations, provides exposing the basic problem. Globalisin, creates a threatening area on the language that is an indicator of the social identity, so this kind of progressing makes the researches of language-identity more important. In the world that becomes like a small village by means of the communicative tools; some new declinations must be supplied in the cultural works against the cultural homogeneity, is a threatening element that takes the different cultures and different languages under the strict control by a hegemonic way. Today, the locality gets more important, it Is analyzed that the relations hetweeri thelocalTanguage and social variations just for to get rid of the destructive elements of the cultural homogeneity and it is appreciated in the Kütahya sample that some variations occurred in the historical period of local languages. Whether the difference between the written language and spoken language causes a cultural delay or not, is taken up and discussed around some current examples.