Rekabet hukukunun ekonomik analizi: ABD, AB ve Türkiye uygulaması

Abstract

ÖZET Bu tez, `rekabeti kısıtlayıcı, engelleyici veya bozucu anlaşma, karar ve uyumlu eylemler`, ``hakim durumun kötüye kullanılması` ve `birleşme ve devralmalar` başlıklı rekabet politikasının üç temel aracının arkasındaki ekonomik teoriyi tartışmaktadır. Rekabet hukukunun bu üç enstrümanının incelemesine geçmeden önce, serbest piyasa ekonomisinde rekabet kavramının statik bir durumu değil, dinamik bir süreci işaret ettiği tespit edilmiştir. Daha sonra rekabet politikasının yukarıda belirtilen araçlarının temelindeki ekonomik teori tartışılma ve uygulama örnekleri karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Rekabet politikası uygulama, arının ABD, AB ve Türkiye'de hangi ekonomik amaca hizmet etmek üzere ortaya çıktıkları, gerek yasal düzenlemeler ve gerekse rekabet otoritelerince verilen kararlar ışığında ortaya kurulmaya çalışılmıştır. Yine rekabet politikası perspektifinden piyasa yapıları teorik olarak irdelenmiş ve uygulamadaki örneklerin ekonomik analizi yapılmıştır. İşletmeler arasındaki anlaşmaların, işletme birliği kararlarının veya işletmeler arasındaki uyumlu eylemler ya da bilinçli paralelliklerin bir rekabet ihlali oluşturup oluşturmayacağı, bir firmanın piyasadaki hakim durumunu kötüye kullanıp kullanmadığı ve bir birleşme/devralma işleminin rekabetin kısıtlanması, engellenmesi veya ortadan kaldırılması sonucuna ulaşıp ulaşmayacağının, tespitine esas olacak piyasa tanımı ve piyasa gücünün ölçülmesinde kullanıla:, kantitatif teknikler anlatılmış ve bunların rekabet davalarında nasıl uygulandıkları örnekler'.; ortaya konulmuştur. Ancak, piyasa tanımı yapmakta ve piyasa gücünün ölçülmesinde kantitaif tekniklerin önemli bir role sahip oldukları görülmekle beraber, bu teknikler.r. sağlam ve nitelikli veriler gerektirdiği anlaşılmıştır. Ayrıca bu tekniklerin ilgili vakalara uygulanmasında bağımsız ve uzman kuruluşlara ihtiyaç duyulduğu da ortaya çıkmıştır.

VI ABSTRACT This thesis is discussing economic theory behind three main instruments of competition law with the title `concerted practices, decisions and agreement that distort, restrict or prevent the competition`, `abusement of dominant position` and `merger/takeover`. Before passing onto analyzing these three instruments of competition law in free market economy that the concept competition conveys not a static stuation but a dinamic process is proved. And than, the economic theory at the bases of what have been above mentioned as instruments competition policy is discussed, and cases of practices are analysed on comparative basis. It is also tired to shed light upon what proposes the practices of competition policies in USA, EU and Turkey serve for in the light of legal regulations and the decisions given by antitrust authorities. In addition, market structures are analyzed from the competition policy perspective and economic analysis of examles in practices is made. Moreover, the quantitative techniques used in the measurement of market power and in the definition of market have been stated, and how these are applied in competition cases also been described. Although it is observed that in the definition of market and in measurement of market power, the quantitative techniques have important role, it is also witnessed that these techniques also requires reliable and qualified data. It is also concluded that in the application of these techniques in relevant cases independent expert associations are needed.