Türkiye`de finansal piyasalarda liberalizasyon sürecinde bankacılık sektörünün gelişimi

Abstract

Finansal liberalizasyon 1970'li yıllarla ekonomilerin gündemine gelen birolgudur. Buna göre sermaye hareketlerinin serbestleşmesi, finansal piyasalar üzerindekiher türlü baskı ve düzenlemelerin kaldırılması finansal piyasaların sağlıklı işlemesi,fonları verimli şekilde değerlendirmesi ve ekonomiye bu anlamda faydalı olabilmesiiçin ön koşuldur. Yapılan Regülasyonlar ile birlikte tasarruf oranları artacak, istihdam,büyüme ve milli gelir finansal liberalizasyondan olumlu etkilenecekti. Bu beklentilerlehareket eden ülkeler, özellikle gelişmekte olan ülkeler, hayal kırıklığına uğradılar.Finansal liberalizasyon beraberinde artan milli gelir ve istikrar değil tam aksineödemeler dengesi açıkları, finansal kırılganlık, makroekonomik istikrarsızlık vefinansal krizler gibi pek çok sorunu da beraberinde getirdi. Türkiye'de finansalliberalizasyon uygulamaları 1980 dışa açılma dönemi ile başladı. Bu amaçla yapılanRegülasyonlar özellikle bankacılık sektöründe yoğunlaştı, çünkü bankacılık sektörüfinansal piyasalardaki aktiflerin yüzde olarak büyük bir çoğunluğunu elinde tutuyordu.Ayrıca finansal liberalizasyon sürecinin hızlı işlemesi ve etkilerinin daha çabukgörülmesi bekleniyordu. Bu tarihten itibaren yapılan düzenleme ve serbestleşmelerlebirlikte bir takım göstergelerde (enflasyon, tasarruf oranları, ihracat)iyileşme sağlandı.Ancak ilerleyen yıllarda, 1982 yılında, ilk krizle (Banker krizi) tanışıldı. Devam edendisiplinsiz ve sürekli artan kamu harcamaları, ödemeler dengesi açıkları, enflasyon, vekur riski dolayısıyla önce 1994 yılında sonra Kasım 2000 ve Şubat 2001 krizleriyaşandı.Dolayısıyla finansal liberalizasyon uygulamalarına gerekli ön hazırlıklaryapılmadan başlandığı için, uygulanan liberalizasyon süreci, bankaların riskli ortamdafaaliyetlerini sürdürmesine, sağlıksız olarak büyümesine, asli görevlerindenuzaklaşmasına (imalat sanayine kredi verme) ve sermaye yeterliliği bakımından cılızkalmasına yol açmıştır. Dolayısıyla yaşanan krizler bir anlamda hem bankacılıksektörünün kendi iç dinamiklerindeki bu çarpıklıklardan etkilenmiş hem demakroekonomik dengesizlikler bankacılık sektöründeki bu sağlıksız gelişimde roloynamıştır.

Financial liberalisation came to an economic agenda during the 1970?s.According to this paradigm, main objective of these reforms are using the financialresources in a fruitful way by increase the role of market mechanism, eliminating thebarriers in front of international capital movements and removing all regulations uponthe financial markets. At the end of the liberalisation process these reforms will beresulted by increase in the saving rate, achieving the resonable unemployment rate andmacroeconomic stabilisation. However there is disappointment for develping countries.In contrast to desired outcome of financial liberalisation, it brings about macroeconomicunstability, foreign trade gap and financial crisis.Since 1980 Turkey has been liberalizing it?s financial markets as a keycomponent of the newly adopted export oriented growth model with structuraladjustment program. For this reason liberalisation was mainly focused on bankingsector. Because banking sector hold main percentage of the all financial assets in thefinancial market. And also there are expectations about appearing the outcome ofliberalisation process in rapid way. While the liberalisation in progress, in spite ofimprove in the some indicators ( inflation rate, saving rate, export ) and somerealization of the economic targets, and expanding the financial sectör and financialinstruments, the first financial crisis appear in 1982 ( Benker?s crisis ). At the later partof liberalisation, another crises occured in 1994, 2000 and 2001As a result of, liberalisation process in financial markets were started withno preparatory work, liberalisation process caused banking sector developed inunreliable way, neglected their primary objectives ( banking sector has failed to directfunds to manufacturing sector ), and remained them weak in capital accumulation. Soboth financial crisis was effected by these problems and macroeconomic imbalancesalso cause banking sector developed in inproper manner.vii