Demokratik bir sistemde parlamenter sistem ve başkanlık sistemi bu bağlamda Türkiye`de sistem tartışmalarının analizi

Abstract

DEMOKRAT K B R S STEMDE PARLAMENTER S STEMVE BAŞKANLIKS STEM BU BAĞLAMDA TÜRK YE'DEK S STEM TARTIŞMALARININANAL ZSerdar AYDINYURTÖZETTürkiye'de, bugün siyasal planda en çok tartışılan konulardan biri, siyasaliktidarın yapısıdır. Tartışmalar çerçevesinde ülkede yaşanan siyasal tıkanıklığıngiderilmesinin başkanlık ya da yarı başkanlık modellerinin benimsenmesi ile demümkün olabileceği ileri sürülmektedir. Fakat öncelikle siyasal tıkanıklığın gerçeksebebinin mevcut hükümet sisteminin olup olmadığının belirlenmesi gerekir.Türkiye'de alternatif sistemlerden biri olan, Başkanlık sistemine doğru, artan bir eğilimgözlenmektedir. Bu nedenle bu sistemin hangi şartlarda kurulduğu hangi aşamalardangeçtiği ve günümüzde nasıl bir gelişme incelediği iyi bilinmelidir. Başkanlık sisteminin,karakteristik özelliklerinin bilinmesi, bu sistemin en iyi uygulandığı ABD'deki sisteminyapısal özelliğinin iyi kavranması gerekir.Bilindiği gibi hükümet sistemleri, kuvvetler birliğine dayanan hükümetsistemleri ve kuvvetler ayrılığına dayanan hükümet sistemleri olmak üzere ikiye ayrılır.Kuvvetler birliğine dayanan sistemlere Meclis hükümeti sistemini, kuvvetler ayrılığınadayanan sistemlere de Parlamenter rejim ve Başkanlık sistemini örnek verebiliriz.Başkanlık sistemini, Güçler ayrılığı ilkesinin en ileri uygulaması olarak,yürütme ve yargı erklerinin birbirinden bağımsız olarak işlemesi temeline dayanan veyürütme erkini, halk tarafından doğrudan seçilen bir başkanın tek başına kullandığı birsistem olarak tanımlayabiliriz.Yukarıda bahsedilen rejim tartışmalarının ışığında, ülkemizde en uygunrejimin tespit edilebilmesi için öncelikle Demokrasinin ve Parlamenter rejiminülkemizdeki tarihi gelişimin iyi incelenmesi ve bundan bazı sonuçların çıkarılmasıgerekir. Sonra alternatif sistemi tespit ederken toplum yapımızı irdeleyen sosyolojikgözlemler, insanımızın psikolojik yapısı, beklentileri, gerçekleştirebilecekleri göz ardıedilmemelidir. Çünkü bütün ülkelerin sosyal ve siyasal şartları birbirinden farklıdır.Her ülke kendi tarihsel ve özel koşullarının oluşturduğu bir rejim türünübelirler.

PARLIAMENTARY AND PRESIDENCY SYSTEM IN DEMOCRACIES ANDAN ANALYSIS OF THE DISCUSSIONS ON TURKISH POLITICAL SYSTEMSerdar AYDINYURTABSTRACTToday, one of the most controversial matters in Turkish politics is thestructure of the government. To prevent the political disturbance in Turkey, it issuggested that presidential or semi-presidential system should be applied. But firstly itshould be detected if the problem lies behind the present system. There is a tendencytowards presidential system in Turkey nowadays. So it must be analyised how it firstappeared, progressed and how it is applied today. Characteristics of presidential systemmust be understood well and that system?s well known example of USA presidentialsystem must be understood well.As it is known, there are two kinds of governmental system. They are basedon devision of power or unity of powerParliamentary government system is an example of unity devision of powerand presidential system is an example of unity of power.Presidential system is a system in which legislation, execution andadjudication prosesses run independently and a president elected by people have thepower of execution.In the light of the discussions stated above, historical process ofparliamentary system and democracy in Turkey must be analyzed well and essentialconclusions must be drawn. Before applying a new system, social structure,psychological pecularitres of peoples their expectations and their adaptation capacityshouldn?t be ignored because every country has its own social and political conditions.Every country should have its own system compatible with its historical and privateconditions.Key words: presidential system, parliamentarizm, governmental system,presidency.