On Altıncı Yüzyıl ikili aşk mesnevilerinden Şâh u Gedâ (Bursalı Rahmî) Hüsn ü Dîl (Ahî) Şem ü Pervâne (Zâtî)`de tahkiye unsurları

Abstract

Bugüne kadar nazım olarak ele alınıp incelenen mesnevilere bakıldığında bir taraftan da anlatma özelliği taşıdıkları görülür. Anlatma özelliği taşıyan eserler tahkiyeli eserler olarak değerlendirilir. Biz de bu düşünce doğrultusunda Osmanlı Edebiyatı için en parlak dönemlerden biri olan on altıncı yüzyıldan üç tane aşk konulu mesnevi seçerek onlarda bulunan tahkiye unsurlarını inceledik. Bu metinler Zâtî'nin Şem ü Pervâne'si, Bursalı Rahmî'nin Şâh u Gedâ'sı ve Âhi'nin Hüsn ü Dil'i adlı mesnevileridir.Çalışmamızda seçtiğimiz mesnevileri tahkiye unsurlarıyla karşılaştırdık. Bu karşılaştırmayı yaparken de seçmiş olduğumuz üç mesnevinin benzerlik ve farklılıklarını tespit edip roman ve hikâyelerle karşılaştırdık.Eserleri tahkiye unsurları olarak kabul edilen hikâye, anlatıcı, bakış açısı, şahıs kadroları, mekân, zaman ve anlatım teknikleri açısından inceledik. Ve çalışmamız sırasında hikâye ve romanlarda günümüzde kullanılan tekniklerin aslında incelediğimiz mesnevilerdeki şairler tarafındanda kullanıldığını gördük. Bu da bize mesnevilerin de tahkiyeli eserler kategorisinde değerlendirilmesi gerektiği düşüncesini verdi. Hatta Türk Edebiyatındaki anlatı çalışmalarının mesnevilere dayandırılması gerektiği kanaatine ulaştırdı.Anahtar kelimeler: Mesnevi, tahkiye, hikâye, anlatıcı, anlatım teknikleri.

Until now be considered as one poem and one side is under examination mesnevi look at the description of their characteristics can be seen. Features that have the works with description of works is considered to be arbitration. We are also in line with this idea for the most brilliant period of Ottoman Literature of the sixteenth century the three love theme turns choosing arbitration mesnevi elements we have examined These texts are the mesnevies Şem ü Pervâne by Zâtî, Şâh u Gedâ by Bursalı Rahmî and Hüsn ü Dil by Âhi.In our study, compared with elements chosen mesnevi the arbitration. When making this comparison we have chosen the similarities and differences of the three mesnevi detect compared with novels and stories.His works were recognized as elements of arbitration story, the narrator, point of view, party cadres, space, time, and we've reviewed in terms of narrative technique. During our work and the techniques used today in stories and novels have actually examined saw mesnevi used in tarafındanda poets. This also works with us mesnevi also verify the idea that has to be evaluated in the category. Even in Turkish literature should be described based on studies mesnevi conviction was reached.Keywords: Mesnevi, narrative, story, story-teller, narrative techniques