Terceme-i Ahlâk-ı Muhsînî (1a ? 99b)(inceleme-metin)

Abstract

Yaptığımız bu çalışma XVI. yüzyılda Kütahya'daki edebî muhitin en önemli âlim şairlerinden Firâkî Abdurrahman Çelebi'nin ?Ahlâk-ı Muhsînî? isimli eserini içermektedir. ?Ahlâk-ı Muhsînî? Firâkî'nin en önemli ve kaynaklarda en çok adı zikredilen eseridir.Eserde metin kısmına geçilmeden önce, eserin ana temasını oluşturan ahlâk kavramı üzerinde durulmuştur. Burada ilk olarak ahlâk ilminin özelliklerine ve diğer bilimlerle olan ilişkisine değinilmiş, ardından ahlâk kavramının İslam öncesi ve İslam sonrası özellikleri üzerinde durulmuş ve İslamiyeti kabulle birlikte Türklerde oluşan yeni ahlâk algısı verilmeye çalışılmıştır.Daha sonra Türk ? İslam kültürü ve edebiyatı içerisinde yazılmış olan önemli ahlâk kitapları kronolojik bir sıra içerisinde verilmiştir. Ayrıca bu eserler verilirken telif ya da tercüme oluşlarına göre de tasnif edilmişlerdir.?Ahlâk-ı Muhsînî? her ne kadar genel bir ahlak kitabı olarak bilinse de oluşturulduğu gelenek içerisinde bir ?siyasetnâme? olarak algılamak gerekmektedir. Çalışmamızda ?Ahlâk-ı Muhsînî?nin neden bir siyasetnâme olarak ele alınması gerektiği sebepleriyle birlikte açıklanmıştır. Eserin siyasetnâme özelliği taşıması itibariyle de Türk ? İslam kültüründeki siyasetnâmelerle ilgili geniş bilgi verilmiştir.Firâkî Abdurrahman Çelebi, eserini Farsçadan tercüme etmiştir. Eserin müellifi ise Hüseyin Vâiz Kâşifî'dir. Bu sebeple Kâşifî'nin hayatı, edebî kişiliği ve eserleriyle ilgili bilgi verilmiştir. Ardından da Firâkî ve eserin ithaf edildiği Şehzâde Bayezid ile ilgili gerekli bilgiler verilmiştir.Eserin incelemesinde Süleymâniye Kütüphânesi, Reşid Efendi Bölümü, nr.1077'de kayıtlı olan nüsha kullanılmıştır. Bu nüsha toplam 183 varaktan oluşmaktadır.Anahtar Kelimeler :Kütahya, Ahlâk, Siyasetnâme, Nasihatnâme, Firâkî, Kâşifî

This study includes the work of Firâkî Abdurrahman Celebi?s ?Ahlak-i Mohsini? who is one of the most important writers in the XVI th century in Kütahya. ?Ahlak-i Mohsini? is one of the most important and most mentioned study which has taken place in resaurces of Firaki.Before the entrance to the text, it is especially mentioned about morals which forms the main idea of the work. First of all, it is mentioned about the special features of science and its connections with other sciences. After, it is especially mentioned about the meaning of moral before and after İslam. With the acceptance of İslam, new understanding of moral is tried to be given.Later on, important moral books, which are written in Turkish ? İslam culture and literature, are given in a order of time. Also, while these works are given they are ordered in a writing and translation form.No matter, it is known as an ordinary moral book, it is should be understood as a ?siyasetname? in the tradition it is formed. İn our study it is explained with is reasons why ?Ahlak-i Muhsini? should be seen as ?siyasetnâme?. As the work has the features of ?siyasetname?, it is given a wide information of siyasetname?s in Turk ? İslam culture.Firaki Abdurrahman Celebi has translated his work from the language of Persian. The writer of the work is Huseyin Vaiz Kasifi. Because of this reason, it is given information about the literary personality and works of him. After all, it is also given information about Firaki and Sehzade Bayezid who the work is written for.İn the study of the work, the copy is used which takes place at the Library of Suleymaniye, Resid Efendi section, number, 1077. This copy consists of 183 pages.Key words: Kutahya, Moral, Siyasetname, Nasihatname, Firaki, Kasifi