Azîzî Dîvânı ve İstanbul Şehrengizi`nin sözlüğü [Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük]

Abstract

Kelime, bir ya da birkaç heceden oluşan dil birimleridir. Kelimeler cümle ya dacümle üstü birlikler içerisinde başka kelimelerle yan yana geldiğinde değişik anlamkatmanları oluşturmaktadır. Bunun yanında tarihsel olarak da kelimelerin anlamlarızamanla değişmiş ve bu değişme neticesinde eski edebî metinlerin anlamlandırılması birhayli zorlaşmıştır.Bu çalışmada XVI. yüzyılın sıra dışı şairi olarak tavsif edilen Azîzî'nin Dîvân'ıve İstanbul Şehrengizi'nin bağlamlı dizini ve işlevsel sözlüğü hazırlanmıştır. Şairinşiirlerindeki kelimelerin diğer kelimelerle olan ilintisi tespit edilmiş ve ortaya çıkanzengin mana katmaları şiirdeki bağlama göre anlamlandırılmıştır.Bu çalışmada Azîzî'nin Dîvân'ı ve İstanbul Şehrengizi ele alınmış, Azîzî'ninkelimelere yüklediği anlamların en doğru şekilde tespit edilmesi amaçlanmıştır. Böyleceşairin kelimelerindeki anlamlar bağlamlı olarak incelenmiş, XVI. yüzyılın söz varlığınave leksikoloji literatürüne katkı sunulmuştur.Anahtar Kelimeler: Azîzî, Dîvân, İstanbul Şehrengizi, Bağlamlı Dizin ve İşlevselSözlük, XVI. yüzyıl.

The words are a peace of language which consist of one or more syllables. Whenthe words are adopted variously in sentential unities, several sematic stratums composediversely. Besides, the semantics of languages have changed in times historically andand as the result of that it is very compulsion to comprehend the old literary texts.In this work, a concordance and functional lexicon of `Divan` and `İstanbulSehrengizi` by Azizi, who is mentioned as the unusual poet of the 16th century, aredisposed. The connection between his vocabulary in poetry and other words in general isconfirmed, and these substential semantic stratums are interpreted according to thecontext of the poem.The main purpose of this work is confirming the meanings of the words whichAzizi created in his poetry in the most correct way. Thereby, the meanings of the poet'swords are discussed contextually, making a contribution to vocabulary existence of the16th century. Besides, with the help of word contexts in poems, the works of Azizi whichare mentioned here are analysed. And finally, this work is supposed to make acontribution for lexicology in litarature.Keywords: Azizi, Divan, Istanbul Sehrengizi, Concordance and Functional Glossary,16th century