Sivas merkez ilçe köylerinde kadının toplumsal konumu

Abstract

114 ÖZET Ülkemizde kadının toplumsal korumunu yükseltmek için sarfedilen çabalar cumhuriyet dönemine rastlamakta dır, bu nedenle bu çalışmada cumhuriyet dönemi Türk kadınının toplumsal evriminde temel dönüm noktası kabul e- dilmiş, kuramsal kısımda Türk kadınının toplumsal kurumlar karşısındaki konumu, Cumhuriyet öncesi ve Cumhuriyet dönemi olmak üzere iki kısımda incelenmiştir. Anatominin kadın için bir yazgı olmadığı eski Türk toplumlarında kadınlar -erkeklerle beraber- toplumsal yaşantısın içinde yer almışlardır. Kadının ayrı bir hayat düzenine alışması, islam dininin kadınlar aleyhine, yanlış yorumlanmaya başladığı dönemlere rastlar. Osmanlı İmparatorluğunda, kadına n konumu, kadının toplum yaşantı sı dışında tutulmasını öngören şer »i yasalar çerçevesinde belirlenmiştir. Türk kadınının, toplumsal yaşama girmesi iş hayatına atılması, ancak Osmanlı imparatorluğunun son dönemindeki savaşlar ile bunları izleyen Kurtuluş savaşı yıllarında olanaklı olabilmiştir. Cumhuriyet ilan edilince de Atatürk ve çevresindeki aydınlar Türk kadınının değerini 20. yüzyılda olması gereken yeri değerlendirerek onu yasalarla insan ve vatandaş konumuna sahip kılmışlardır, Çalışmanın uygulamalı' kısmı, kırsal kesimde, yasal haklar ile gerçekler arasındaki uygunluğu saptamaya yöne liktir. Sivas Merkez ilçe Merkez Bucağına bağlı 6 köyde 109 kadına uygulanan anket sorularına alman yanıtlar kısaca değerlendirildiğinde, kadının toplumsal kurumlar115 karşısındaki konumu şöyle özetlenebilir, örnekleme giren köylerde, evlenme yaşı genelde küçüktür (16-19 yaş grubu) Evlenmelerde karar alma biçiminde ailenin etkisi -özellikle babanın- etkisi fazladır, başlık geleneği yaygındır, evlendiklerinde hem resmi hem de dini nikah yaptırıldığını belirtenlerin oranı fazladır. A.ile içi ilişkilerde, aileye ilişkin herhangi bir konuda en fazla etkili olan kocadır, bu mutlak otoriteye itaatsizlik, çoğu kez dayakla sonuçlanır, cinsiyete dayalı katı bir işbölümünün varlığı sözkonusudur. Eğitim durumlarına ilişkin verilerde, okuma yazma bilmeme oranı oldukça fazladır. Ekonomik etkinlikler konusunda, kadınların büyük çoğunluğu üretim faaliyetlerini, aile sorumluluklarının doğal bir uzantısı olarak görmektedirler, siyasal yaşamla ilgili verilerde, siyasal ilgileri seçim günlerinde hayli yükselmektedir. Ancak, oyun yönünü genelde koca tayin etmektedir. Kocaya itaat islami yetin bir gereği olarak görülmektedir. Sonuç olarak denilebilir ki kırsal kesimde, erkek egemenliği ve gelenekler, kadın haklarını kağıt üzerinde bırakmaktadır.

116 SOMMA.RY In our country the efforts of highlighting the secial position of woman appear in the republic era. For this reason, in this study, the republic era has been accepted as the major turning point in the social evolution of Turkish woman, and the position of Turkish woman is regard to social institutions has been examined in two sections as the republic `ra and pre-republic era. 1 The applied part of the study is directed toward the.determination of hormony between legal rights and ll6 tru ths in rural areas. The answers taken from lo9 women at 6 villages of Sivas have shown that the authority of men along with tradifrons cause the rights of women on paper in rural areas. ion