Genel olarak İslam bankaları ve Türkiye`de özel finans kurumları ile klasik ticari bankaların farklılıklarının belirlenmesi

Abstract

ÖZET Îsİam Bankaları, bankacılık işlemlerini islami esaslara uygun şekilde yapan kuruluşlardır. Eski zamanlarda bu bankaların bazı niteliklerine sahip olan kuruluşlar değişik ülkelerde ve değişik isimler (iş ortaklığı, dostluk cemiyetleri, yardım sandığı gibi) altında faaliyet göstermişlerdir. İslam Bankacılığı fikri ilk alarak 1955 yılında iktisatçı Muhammad Uzair tarafından ortaya atılmış olmasına karşın, ilk örneğini 1963 yılında Mısır'da Myt-Ghmr kasabasında vermiştir. islam Bankaları, genel olarak, cari, tasarruf ve yatırım hesaplarına fon toplamakta ve bu fonları temel alarak iki değişik yöntemle kul landırma ktadırlar.. Bu fon kullandırma yöntemlerinin birincisinde üretim yedi değişik şekilde finanse edilebilmektedir. Bu finansman şekilleri; mudaraba, muşaraka, murabaha, kiralama, kiralama-satın alma, vadeli satış ve selem satışı'dır. Fon kullandırma yöntemlerinin ikincisinde ise ihtiyacı alanlara, karşılığında faiz veya başka bir isim altında herhangi bir getiri talep edilmeden kredi verilmektedir. Merkezi İslam ülkelerinde bulunan ( Kuveyt, Suudi Arabistan gibi) ve İslam Bankaları olarak isimlendirilen bu bankalar, diğer ülkelerde farklı isimler altında faaliyet göstermektedirler. Türkiye'deki İslam Bankaları, cari ve katılma hesaplarına fon toplamakta ve bu fonları dört değişik yöntem ile kullandırmaktadırlar. Bu yöntemler sırasıyla, kar-zarar ortaklığı, üretim desteği, leasing ve mal karşılığı olan vesaikin alım satımı yöntemidir. Türkiye'deki İslam Bankalar ı 'nın tasarruf sahiplerinin fonlarını topladıkları cari ve katılma hesapları. Klasik Ticari Bankalardaki vadeli ve vadesiz mevduat hesabına benzer özelliklere sahip olmasına karşın, Türkiye'deki İslam Bankaları gerek fon kullandırma yöntemleri gerekse yasal dayanakları açısından farklı özelliklere sahiptirler. Bu124 çalışmada ilk olarak lalam Bankacılığının tarihi, işleyişi ve varoluş nedenleri genel olarak tanıtılmıştır. ikinci bölümde islam Bankacılığının Türkiye'deki uygulaması anlatılmış ve Türkiye'deki islam Bankaları ile Ticari Bankaların aralarındaki farklılıklar ortaya konmuştur. Bu çalışmanın son bölümünde Türkiye'deki islam Bankalarının Müşteri ler i ' nin bu kurumlara olan yaklaşımlarını değerlendiren bir çalışma yer almaktadır.

125 SUMMARY Islamic Banks are the institutions that make banking operations according to the islamic principles. Years ago, there were the institutions, had similqr features and operated under different names (work-participation, friendship groups, etc..) in different countries. Although the idea of islamic banking was first advanced in 1955 by an economist Muhammed Uzair, the first example of this type of banking was given in 1963 in Myt-Ghmr village in Egybt. Generally, Islamic Banks get deposits under the name of current, saving and investment accounts and they use two different lending approaches. In one of these ways, produc, tion can be financed in seven different ways. These financing ways are mudaraba, musharaka, murabaha, leasing, purchase-leasing, hire- purchase and selem-purchase. In the second financing method, credit can be given to anyone who need it without expecting any capital gain such as interest or any other income. Although these banks that are called Islamic Banks whose headquarters are in Islamic Countries ( such as Kuveyt, Saudi Arabia) are permitted to operate their branches in other countries under different names. Islamic Banks in Turkey get deposits to current and partnership accounts and lend these deposits in three different ways. These ways are profit-loss sharing partnership, cost-plus trade financing and leasing. Although there are similarities between current and participation accounts of Islamic Banks and current and time deposit accounts of Commercial Banks, the legal structure and lending procedure of Islamic Banks differ from Commercial Banks. In this study first of all, history of Islamic Banks, operations of Islamic Banks and the reasons of existance of Islamic Banks are generally introduced. In the second part, The Turkish Experiance of Islamic Banks is explained and also the126 differences between these banks and Commercial Banks are explained and finally the last part of this study includes an emprical study about the behaviour of customers toward these banks in Turkey. v,^ <-,©< -.^`