Türk işçi sendikalarının siyasi faaliyetleri

Abstract

ÖZET Siyasi faaliyetler, günümüzde, sendikaların üç önemli fonksiyonundan biridir. Sendikalar, bu fonksiyondan, üyelerinin iktisadi menfaatlerini daha iyi korumak ve geliştirmek için yararlanırlar. Sendikaların siyasi faaliyetleri ülkelerin farklı siyasi, hukuki ve tarihi gelişmelerine göre değişik şekillerde olmaktadır. Bu değişik siyasi faaliyetlere göre de karşımıza üç model çıkmaktadır: Bağımlı model, yan bağımlı model, bağımsız model. Ülkemizde, ilk sendikalar yasasının kabul edildiği- 1947 yılına kadar, sendikalar gelişim süreci yaşamışlar ve siyasi faaliyetleri düzenleyen bir mevzuat olmamıştır. 1947 tarihli Sendikalar Yasası geniş bir siyasi faaliyet yasağı getirmiştir. Bu yasağa rağmen, dönemin siyasi partileri sendikaları siyasi amaçları uğruna kullanmaya çalışmışlardır. 1961 Anayasası ve 274 sayılı Sendikalar Yasasının getirdiği hükümler ise sendikacılığımızın dönüm noktası olmuştur. 274 sayılı Yasa sadece yasak siyasi faaliyetleri saymış ve sendikaların geniş anlamda siyasi faaliyetlerde bulunmalarına imkan tanımıştır. 1980 sonrasında ise, sendikal haklarda gerileme olmuş; 1982 Anayasası ve 2821 sayılı Sendikalar Yasası geniş bir siyasi faaliyet yasağı getirmiştir. Getirilen bu yasak sürekli tartışılmıştır. 1995 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile Anayasanın `Sendikal faaliyet` başlıklı 52. maddesi kaldırılmıştır. Anayasadaki siyasi faaliyet yasağı kalkmış olmasına rağmen, 2821 sayılı Yasada gerekli düzenleme hala yapılmamıştır.

VI ABSTRACT Nowadays political activities are one of the main functions of unions. Unions utilize these functions in order to be more protective over economic interest of their members. The political activities of unions take different form in accordance with the different political, legal and historical development of countries. According to these different political activities three basic models come out: Dependent model, semi- dependent model and independent model. Without having regulative act over the political activities unions passed a period of maturity until the year 1947 in which the first union act was passed in our country. The 1947 Union Act brought a wide abandonment of political activities. In spite of this forbidding political parties tried to use unions for their political aims. The 1961 Constitution and the commands of the Union Act numbered 274 have been turning point for our unionism. The Union Act has mentioned forbidden political activities, and has allowed unions to involve a wide political activity. After 1980 a significant backwardness took place in union rights. The 1982 Constitution and the Union Act numbered 2821 brought a wide abandonment of political activities. This abandonment has been continuously discussed. With a Constitutional change the 5th code- the so called Union Activities-the Constitution has been abolished. Although the abandonment of political activities in the Constitution has been abolished, the necessary manipulation has not been done yet.