Matematik öğretmenlerinin öğrencilerin bilgiyi yapılandırma sürecindeki rolünün incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 10. sınıf öğrencilerinin matematik dersinde parabol kavramını oluşturma süreçlerinde öğretmenin rolünün belirlenmesidir. Araştırma, 2015-2016 eğitim öğretim yılında öğretmen profillerinin belirlenmesi, öğrencilerin bilgiyi oluşturma sürecinin ve öğretmenin bu sürece etkisinin incelenmesi ve ders modelinin geliştirilmesi ve uygulanması olmak üzere üç aşamada gerçekleştirilmiştir. Geleneksel ve yapılandırmacı yaklaşımı benimsediği belirlenen birer öğretmenin parabol öğretimi sırasında öğrencilerin bu kavramı oluşturma süreci ve öğretmenin bu sürece etkisi, RBC+C modeli referans alınarak incelenmiştir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden örnek olay çalışması desenindedir. Araştırmanın birinci aşamasına kolay ulaşılır durum örneklemesi ile seçilen 12 matematik öğretmeni; ikinci aşamaya birinci aşamada profilleri belirlenen öğretmenler arasından maksimum çeşitlilik örneklemesi ile seçilen bir geleneksel ve bir yapılandırmacı öğretmen ile geleneksel öğretmenin sınıfındaki 32, yapılandırmacı öğretmenin sınıfında 27 öğrenci katılmıştır. Yapılandırmacı öğrenme kuramı ışığında hazırlanan teknoloji destekli ders modelinin uygulamaları ise kolay ulaşılabilir durum örneklemesi ile seçilen bir öğretmen ve 20 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri, yarı yapılandırılmış görüşme, yapılandırılmış ve yapılandırılmamış gözlem, doküman analizi ve klinik mülakatlarla elde edilmiştir. Verilerin analizinde betimsel ve içerik analizinin yanı sıra konuşma analizi ve seviye belirleme testi ve açık uçlu soruların analizinde betimsel istatistikler kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre araştırmaya katılan matematik öğretmenlerinden 7'si geleneksel yaklaşıma yatkın iken, 5'i yapılandırmacı öğretmendir. Bilgiyi oluşturma süreci bireye özgüdür. Öğrencilerin bilgiyi oluşturma süreçlerinde ön bilgileri önemlidir. Öğrencilere fırsat verildiğinde ön bilgileri doğrultusunda öğretmenin ipuçlarını ve yönlendirmelerini kullanrak kendi bilgilerini oluşturabilmektedirler. Sınıf içerisinde öğrenci-öğrenci etkileşimleri, tartışma ortamları, bilgiyi keşfetmelerine ve kendilerini ifade etmelerine imkan tanınması, öğrencilerin bilgiyi oluşturma süreçlerine olumlu yönde etkilemektedir. Ancak öğretmen müdahaleleri ve öğretmen merkezli öğrenme ortamları, öğrencilerin bilgiyi oluşturmalarına engel teşkil etmektedir. Araştırma sonunda bilgiyi oluşturmayı kolaylaştırıcı teknoloji destekli yapılandırmacı yaklaşım ışığında hazırlanmış ders modeli ve ilgili araştırmaya ilişkin öneriler sunulmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Bilgiyi oluşturma, RBC+C modeli, parabol, öğretmen profili, matematik eğitimi

The purpose of this research is to determine the role of the teacher on the process of 10th grade students' constructing the parabola concept in the mathematics lesson. The research was carried out in three stages: the identification of teacher profiles, the process of the students' constructing knowledge and the study of the effect of the teacher on this process and the development and implementation of the course model in the 2015-2016 academic year. The process of constructing this concept and the effect of the teacher on this process were examined with reference to the RBC + C model during the parabola teaching of a teacher determined to adopt the traditional and constructivist approach. The research is based on the case study of qualitative research methods. 12 mathematics teachers selected with an easily accessible case sampling method in the first phase of the research; a traditional and a constructivist teacher selected with a maximum diversity sampling among the teachers whose profiles were determined in the first stage to the second stage, and 32 students in the class of the traditional teacher and 27 students in the class of the constructivist teacher participated. The application of the technology supported course model prepared in the light of the constructivist learning theory was carried out with a teacher and 20 students selected with an easily accessible case sampling method. The research data were obtained through semi-structured interviews, structured and unstructured observations, document analysis and clinical interviews. In the analysis of the data, descriptive and content analysis as well as speech analysis and level determination test and descriptive statistics were used in analysis of open ended questions. According to the results of the research, 7 of the mathematics teachers are inclined to traditional approach, and 5 of them are constructivist teachers. The process of constructing knowledge is individual. The pre-knowledge is important in the process of constructing knowledge of students. When the students are given opportunity, they can construct the knowledge themselves with the tips and guidance of the teacher. Student-student interactions, discussion environments, the ability to discover knowledge and express themselves positively affects students' processes of constructing knowledge. However, teacher interventions and teachercentered learning environments are obstacles for students' constructing knowledge. At the end of the research, the course model prepared in the light of the technologically assisted constructivist approach that facilitates the construction of knowledge are presented and offered the proposals related to the research. KEYWORDS: Constructing knowledge, RBC+C model, parabola, teacher profiles, mathematics education