Ekonomik kalkınmanın finansmanında sermaye piyasasının rolü ve Türkiye örneği

Abstract

ÖZET Ekonomik kalkınma, gayri safı milli hasılanın artırılması ve ekonomik- sosyal yapının değiştirilmesi için gösterilen gayretlerin tümüdür. Kişi başına düşen milli gelirin artırılması yanı sıra, adil gelir dağılımının sağlanması, eğitim ve kültür seviyesinin artırılması, gayri safı milli hasılanın sanayi ve hizmetler sektörü lehine değişmesi, ekonomik-sosyal yapının değişmesine birer örnektir. Ekonomik kalkınma, yurt içi tasarrufların artırılması ve bunların verimli alanlara yönlendirilmesi ile gerçekleşir. Tasarruflar, yatırımlar için en sağlam kaynaklardır. Kalkınmanın finansmanı, yurt içi kaynaklardan sağlanırsa; hem bu kaynakların değerlendirilmesi için en iyi seçim yapılmış, hem de geri ödemeler sonucunda kaynaklar yurt içinde kalmış olur. Sermaye piyasası bir yandan yatırım yapmak isteyenlerin fon ihtiyacını karşılar, diğer yandan tasarruf sahiplerinin tasarruflarına alternatif değerlendirme imkan verir. Hal böyle olunca, fon fazlası olanlar ile fon ihtiyacı olanları karşı karşıya getirerek, aracı maliyetini ortadan kaldırır. Bu fon alış-verişleri, menkul kıymetler aracılığı ile gerçekleştirilir. O halde sermaye piyasası, ekonomik kalkınma çabası içine girmiş az gelişmiş ülkeler için çok önemli bir kurumdur. Türkiye'de menkul kıymet arz yönünde, kamu sektörünün ağırlığı vardır. Bu durum crowding-out etkisi ile, özel sektöre akacak fonları (tasarrufları) sınırlandırır. Halbuki özel sektörün yapmış olduğu yatırımlar, kamu sektöründen fazladır. Hükümetler yeni yatırımlar için değil, daha önce alınmış olan borçların ana para ve faiz ödemeleri için menkul kıymet arz etmektedirler. Menkul kıymet talep yönünde ise, bankaların ağırlığı vardır. İhraç edilen menkul kıymetler, tasarruf sahibi gerçek kişilere ulaşamamaktadır. Dolayısı ile sermaye piyasası, gelir dağılımını daha da adaletsiz bir hale getirmektedir.

SUMMARY Economic development is increase in per capita income and providing just distribution of income. Economic development is the provision of just income distribution with respect to GNP and so income per capita. The problem of economic development is not only a matter of developing countries their own but also a matter of others. Economic development can be achieved through an increase in domestic saving and through canalizing these funds into profitable fields. Savings are the healthiest resources of investment. The public sector is dominant in the security supply in Turkey. This situation restricts the flow of funds into private sector. However, the amount of investment done by the private sector is more than the public sector. The goverment supplies securities in order to pay the principles and interests of their depts rather than making new investment. The banking sector is dominanat an the security demand side dominance. Supplied securities are not able to reach real savers. Thus, the capital market makes the income distribution even more unjust.