Garp ve Seyitömer linyit işletmelerinde bilgisayar destekli verimlilik analizleri

Abstract

GARP VE SEYİTÖMER LİNYİT İŞLETMELERİNDE BİLGİSAYAR DESTEKLİ VERİMLİLİK ANALİZLERİ İsmail Arslan Maden Mühendisliği, Yüksek Lisans Tezi, 2004 Tez Danışmanı : Yrd. Doç. Dr. Hamdi Akçakoca ÖZET Verimlilik, belirli bir zaman aralığı içerisinde üretimden elde edilenlerin, aynı zaman aralığı içinde üretimde harcanan üretim faktörlerine oranıdır. Günümüzde verimlilik, ülkelerin kalkınma çabalarının yanısıra, işletmelerin başarı düzeylerinin ölçülüp değerlendirilmesinde de önemli bir gösterge olarak kabul edilir. Bu çalışmada. Garp Linyit İşletmesinin (G.L.İ) ve Seyitömer Linyit İşletmesinin (S.L.İ) üretim faaliyetlerinin ekonometrik verimliliği analiz edilmiştir. Verimlilik analizlerinde, 1991-2002 yılları arasında gerçekleşen üretim faktörleri değerlen kullanılmış, toplam faktör, işgücü, malzeme ve enerji giderleri, yatırım giderleri, katma değer ve kârlılık verimlilikleri ölçülmüştür. Üretim fonksiyonu ile verimlilik arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Ayrıca üretim faktörü değerleri ile verimlilik endeks değerleri arasında doğrusal regresyon- korelasyon analizleri değerlendirilmiştir. Verimlilik ölçümlerinin daha hızlı ve doğru bir şekilde hesaplanmasına imkan sağlayacak şekilde, Visual Basic 6.0 versiyonunda tasarlanmış verimlilik analız programı tanıtılmıştır. Tüm bu ölçümler, `toplam verimlilik yönetimi` anlayışına göre değerlendirilmiştir. Yapılan verimlilik ölçümleri sonucunda; girdi maliyetlerine bağlı olarak her iki işletme içinde verimlilik artışlarında istikrar sağlanamadığı görülmüştür. Toplam verimlilik yönetimi anlayışına göre; sadece girdi maliyetlerine bağlı olarak verimlilik artışları sağlandığı ancak verimlilik artışlarında belirli bir istikrarın yakalanamadığı belirlenmiştir. Teknolojik yatırımların yetersiz veya zamanında yapılamaması, işgücü niteliğindeki düşüşler gibi nedenlerle işletmelerde maliyetlerde artışlar olmuş ve girdi maliyetlerinin artışı verimlilik üzerinde olumsuz bir etki bırakmıştır. Anahtar Kelimeler : Toplam Verimlilik Yönetimi, Verimlilik, Verimlilik Analizi

COMPUTER SUPPORTED PRODUCTIVITY ANALYSES OF THE GARP AND SEYİTÖMER LIGNITE BUSINESS ENTERPRISES Ismail Arslan Mining Engineering, Higher Bachelor's Degree, 2004 Supervisor : Assistant Professor Dr. Hamdi Akçakoca SUMMARY Productivity, is the rate between the products gained form the production in a certain period of time and the factors spent for the production in the same period of time. Nowadays, productivity is considered as a sign of the countries efforts to develop themselves and besides this also a sign to measure and evaluate the success of enterprises. In this work, the production activities of the Garp Lignite Enterprises ( G.L.İ. ) and the Seyitömer Lignite Enterprises (S.L. İ.) have been analysed by means of econometric productivity. In the productivity analyses the production factor values between the years 1991 and 2002 were used, and the productivity measured by means of the total factor, workmanship, energy - material costs, investment costs, value addition and profitability. Besides, the linear regression - correlation analyses measurement was made between the values of production factor and productivity. The analyses program designed in the version Visual Basic 6.0 has been introduced to calculate the productivity measurements faster. All these measurements have been evaluated after the understandings in the total productivity management. According to the result of productivity measurement; connected to the input costs both establishments could not achieve a stability in the increasement of productivity. After the total productivity management understanding only productivity increasement could not be established. The insufficient or late ( not on time) investments in technology, the decrease in the number of qualified personal cuased increasements in the costs of the establishments and had a negative effect on the productivity. Key Word : Total Productivity Management, Productivity, Productivity Analyses