Bayezid-i Rumi`nin Sırr-ı Canan mesnevisi: İnceleme-metin

Abstract

`Sırr-ı Cânân` adlı bu eser Bâyezîd-i Rûmî tarafın dan XVI. yy'da (922/1516) yazılmış bir mesnevidir. Eser, Fatih Millet Kütüphanesinde (Ali Emîri Efendi, Manzum 937) Derviş Bâyezîd Edirneli adına kayıt lıdır. 239 yapraktan oluşan eser 5101 beyittir. `Sırr-ı Cânân` on sekiz bölüm ve dört fasıldan meydana gelmiştir. Yapılan çalışmalarda eserin biçimi ve içerik özel likleriyle ilgili bilgiler geniş bir şekilde ele alınmıştır. Eserin metin kısmı transkripsiyonlu olarak trans kripsiyon alfabesi ile birlikte verilmiştir. Çalışma sırasında yararlanılan kaynaklar, bibliyog rafya bölümünde gösterilmiştir. Manzumelerinde şiir tekniğine, vezin ve kafiyeye fazla önem vermeyen Bâyezîd-i Rûmî, konuya ehemmiyet veren bir üslûpla şiirlerini vücûda getirmiştir. Sırr-ı Cânân, yaradılış sırlarını açıklamaya çalışan `vahdet-i vücud` prensiplerine bağlı didaktik bir eserdir. Bâyezîd-i Rûmî, eserini Muhyiddîn Arabî'nin `Fusûsü'l- Hikem` adlı eserine haşiye (açıklama) olarak yazmıştır. Eserde birçok tasavvufî konunun -âdeta bir sözlük gibi- açıklanması yoluna gidilmiştir. Allah'ın her yerde ve her şeyde olması, varlıkların Hak ile bütünleşmiş gibi gösterilmesi yanında Yaradan'ın hiç bir şeye benzememesi fikri eserin özüne sinmiştir. `Sırr-ı Cânân` adlı bu mesnevî, tasavvuf edebiyatı tarihimizin muhakkak ki en eski ve en değerli vesikalarındandır.

The study which is called `Sırr-ı Cânân` is a mesnevi which was written by Bâyezîd-i Rûmî in XVI th Century (922/1516) This study is recorded in the name of Derviş Bâyezîd from Edirne (Edirneli) (Ali Emîri Efendi, Manzum 937) which exists in Fatih National Library. This study includes 239 pages and 5101 couplets. -v. `Sırr-ı Cânân` Includes 18 chapters and four section. In the studies on this written work the form of the work and the information related with content are dealt with extensively. Essay parts in the written work is given in trancription with a trancription alphabet. The sources and references in the study were given in the part of bibliograpy. Bâyazîd-i Rûmî who doesn't give much importance to vezin and rhyme in his essays wrote his poems in the style of giving more importance to the subject. `Sırr-ı Cânân` is a didactic written work which the depends on `vahdet-i vücud`principles, which tries to explain mysteries of creation. Bâyezîd-i Rûmî wrote his work as an explanation to Muhyiddîn Arabî's `Fusûsü'l - Hikem`. In this work several Islamic mysticism subjects were explained just in dictionary style. The following principles were composed in this work; Allah exists even where and in everyting, all the creatures are a reflection of Allah, Allah is never like anything. He is unigue. This mesnevî which is called `Sırr-ı Cânân` is ofcourse one of the oldest and worthiest documents in the historv of Islamic mvsticism literature.