Türkiye`de kalkınmada öncelikli yöreler -Teşvikler ve istihdam bakımından bir inceleme-

Abstract

VIII ÖZET Bu çalışmada, Kalkınmada Öncelikli Yöreler'de teşviklerin önemi ve istihdama etkisi çeşitli açılardan incelenmiştir. Bölge, kalkınma, istihdam ve teşvik kavramları, az gelişmiş yörelerin itici unsurları, özellikleri, bölgeler arası dengesizliğe yol açan unsurlar ile bu dengesizliklerin ortadan kaldırılması için düşünülen politikalar detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Türkiye'deki bölgesel farklılıkları azaltmanın bir yöntemi olarak düşünülen KÖY kavramı üzerinde durularak, KÖY'ün tanımı ve kriterleri, sosyal ve ekonomik durumları, planlı dönem boyunca bu yörelerin geliştirilmesi için kamu ve özel sektör bakımından alınan tedbirler, etki ve sonuçları itibariyle değerlendirilmektedir. KÖY'de yıllar itibariyle uygulanan teşvik ve özendirme politikaları geniş olarak ele alınmıştır. Bu yörelere yapılan kamu ve teşvikli özel sektör yatırımları bölgeler ve iller bazında geniş olarak incelenmiştir. Ayrıca, bu bölgelerin geliştirilmesinde farklı bir yeri bulunan özel sektör yatırımlarının, bu yörelere çekilmesi için uygulanan teşvik tedbirleri detaylı olarak incelenmektedir. Bu dönemde, söz konusu yörelerde bulunan illere, özel sektör tarafından yapılan teşvikli yatırımların, türleri, tutarları, toplam yatırımlar içindeki paylan, istihdama etkileri ve sektörel dağılımı ele alınmıştır. KÖY'ün kalkınması için düşünülen kısa ve orta-uzun vadeli tedbirler sıralanmıştır. Sonuç olarak, Türkiye'nin az gelişmiş illeri bazı kriterlere göre KÖY olarak belirlenmiştir. Bu yörelerin geliştirilmesi, kalkınması, yöre halkının refahının yükselmesi için bir takım teşvikler uygulamaya konulmuştur. Teşvikler, yöre halkının istihdamın da önemli bir araç olmuş, ancak bu teşviklerin, bölge halkının sosyal ve ekonomik sorunlarına çözüm getirmekte yeterince etkili olduğu söylenemez.

IX SUMMARY This thesis investigates the role of incevtive bonus on the Development of Prioritised Areas and their affect on the job creation. The concept of `region`, `employment` `incevtive bonus` and `development` are defined. Subsequently discouraging aspects and characteristics of under developed areas, factors affecting development levels of different areas, policies for alleviating the inequality among different areas and the relationship between development and employment are discussed in detail. In the thesis the guiding concept behind KÖY, (Prioritised Areas for Development) which is the reduction of inequalities amongst areas, is investigated. The definition and criteria of KÖY, the social and economic conditions of these areas and the effects and results of actions taken by the public and private sectors to develop these areas during planned periods are evaluated. The policies for incevtive bonus in these areas are evaluated on a yearly basis. For each city in these areas, investments made by the public and private sectors are studied in detail. The actions for short and long term development are listed. In addition, the private sectors' investments, which have an important role for the development of these areas, are studied for each city. Investments made by private sector in these areas in terms of their type, size, the effects on employment, the percentage of the total investments in a specific area and of specific sectors are studied. As a result, according to these criteria, some of the underdeveloped cities are defined as KÖY. Some incevtive bonus are suggested for the development, enrichment and the welfare of the people living in these areas. These incevtive bonus are considered to be an important means to solve unemployment problems of these areas. But it is difficult to say that these incevtive bonus have solved the social and economic problems.