Türkiye`de sigorta şirketlerinin mali performans değerlemesi

Abstract

ÖZET Modern ve teknolojik gelişmelerin yaşandığı günümüzde insanlar her gün bulundukları ortamda bir çok tehlike ile karşı karşıya kalmaktadır. Sigorta dilinde, insanlar açısından olumsuzlukla sonuçlanan bu olgu risk olarak adlandırılmaktadır. Risk, gerçekleşmesi kesin olmayan, sigortalı ile sigortacının iradesi dışında ve ileride oluşabilecek bir olaydır. Sigorta, aynı riske maruz kalan kişi ve işletmelerin, karşılaşabilecekleri belirsiz olan hasar olasılığını belirgin duruma getirmek ve bu olasılığın gerçekleşmesi ile ortaya çıkan zararları birlikte karşılamak amacıyla, risk yönetim sorumluluğunu taşıyan kurum tarafından bir araya getirilmesiyle meydana getirilen bir organizasyondur. Tam üyelik yolunda aday ülke statüsüne sahip olduğumuz Avrupa Birliği ülkeleri sigorta piyasaları ile ülkemiz sigorta piyasaları karşılaştırıldığında ülkemiz, toplam prim üretiminde listenin en sonlarında yer almaktadır. Kişi başına düşen sigorta primini ne bakıldığında, ülkemizin Avrupa birliği ile olan farkı daha net bir biçimde ortaya çıkmaktadır. Avrupa Birliği içerisine ekonomik ve sosyal yönden bize en yakın ülke olan ve listenin en sonunda yer alan Yunanistan'ın kişi başına ürettiği toplam sigorta primi dahi ülkemizin kişi başına ürettiği sigorta priminin 6 katından fazladır. Ülkelerin milli gelir içerisindeki sigorta primi paylarına bakıldığın da da ülkemiz yine liste sonlarında yer almaktadır. Mali analiz, bir şirketin mevcut performansını ölçmenin en etkin yoludur ve yönetim kararlarında önemli bir kriterdir. Bununla beraber, mali analiz şirket içi olduğu kadar, o şirkete fon sağlayan, borç verenler ve hissedarlar için de önemli bir kriterdir. Bütün şirketlerde olduğu gibi, bir sigorta şirketinin finansal performansını değerlendirmede de iki önemli yöntem kullanılabilir. Bunlar iç analiz ve dış analiz yöntemleridir.Dış analiz şirketin açıklamış olduğu mali tablolar yardımıyla yapılarak şirketin sektör genelindeki durumunu inceler. İç analiz tekniği, şirketin kendi mali yapısını veya performansını gözlemek ve ileriki dönemlere ait kararlar almada daha objektif hareket etme olanağı sağlar. Bu çalışmada dış analiz tekniği temel alınmaktadır. Bunun ana nedeni, halka açıklanan mali tablolarda sadece dış analize yönelik bilgilerin mevcut olmasından kaynaklanmaktadır. Bu çalışmada kullanılan dış analiz tekniğinde finans literatüründe genel kabul görmüş olan Dupont Şeması temel alınmıştır. Ayrıca işletmelerin fınansal yapılarım değerlendirebilmek için kullanılan Likidite, Karlılık ve Kapasite rasyolan da kullanılmıştır. II

SUMMARY The peoples have been encountered with many problems in their living environment while modern and technological developments are being lived nowadays. This event that has been resulted in unvanted situations is called `risk` insurance. The risk is expressed as an uncertain event that can be resulled in out of desire of insured people or insurer in the future. The insurance finds out the damage probability which happens through the peoples and organizations that are exposed with the same risks. The insurance company collects the companies to pay the costs of damages together. When insurance markets in Turkey are compared with those in European countries, it is seen that Turkey takes place at the ends of the list in total insurance premium production. When we look over the premiums per capita, we see the differance between Turkey and European countries clearly. Even the total insurance premium production per capita produced by Greece, which is the member of European union and looks like us in economics and social aspects, is more than 6 times of ours. Turkey also takes place at the ends of the list when it is wanted to compare the share of the insurance premium in national gross products of nations. Financial anlysis is the most efective way for measuring the performance of the companies and also is an important criteria in managerial decisions. Moreover, financial analysis is an important criteria for fund providers, dept quving peoples and stakeholders.As to be in all other companies, there are two ways in the evaluation of fnancial performance of an insurance company. These are internal and external analyzing models. External analysis investigates the position of the company in the sector by using financial schedules explained by the company. Internal analysis is used for observing the company's own financial structure and performance and provides possibilites to the company in a more objective way in the dicesion making period. In this study, external analysis technique is used as a base model. The main reason of this situation is the existence of imformations for only external analysis in the financial tables made public. In the study, Dupont Diagram which is widely accepted in financial literature, is used as a base external analysis technique. In addition, Liquidity, Profitableness and Capacity rationales which are used in evaluation of the linearial structures of the companies are operated. IV