Naci Ahmed Dede Divanı (inceleme-transkripsiyonlu metin)

Abstract

ÖZET 17. yüzyıl, Osmanlı Devleti'nin eski İhtişamını yavaş yavaş kaybetmeye başladığı bir dönemdir. Devlet yönetiminde padişahın yanında valide sultanların hatta ağaların yer almaya başladığı bir dönemdir. Devlet bir yandan cephelerde mağlup olurken diğer taraftan iç karışıklıklarla uğraşmaktadır. Özellikle Kadızadeliler ve bunun uzuntısı olan Vânî Mehmed Efendi olayları Osmanlı Devleti'nin sosyal hayatının huzurunu boza iki olaydır. Bu adı geçen olaylar aynı zamanda tarikatlar ile fakihler mücadelesi olarak Osmanlı Devletini uzun süre sosyal istikrardan uzak bırakacaktır. Konumuz olan Nâcî Ahmed Dede, işte böyle bir dönemde 1632 yılında Bursa'da doğmuştur. Bir dönem sanatkarlıkla uğraşan Nâcî Ahmed Dede, Bursa Mevlevîhânesi Şeyhi Salih Zihni Dede'ye intisabla Mevlevî olmuştur. Bu dergahda ilk Mevlevî terbiyesini alan Nâcî AHmed Dede, İstanbul'a gelerek Galata Mevlevîhânesi Şeyhi Adem Dede'ye intisab etmiş ve çile çıkarmıştır. Bu terbiyeden sonra, İstanbul'un üç büyük Mevlevihane'sinde (Beşiktaş, Galata ve Yenikapı ) çeşitli zamanlarda şeyhlik yapmıştır. Son görev yeri olan Yenikapı Mevlevîhânesi'nde, otuz üç yıl şeyhlik yaptıktan sonra 1711 yılında vefat etmeştir. Kabri Yenikapı Mevlevîhânesindedir. Nâcî Ahmed Dede' den bahseden kaynaklarda onun iyi bir şair ve mürettep bir divan sahibi olduğu kayıtlıdır. Yaptığımız araştırmalar sonucunda Nâcî Ahmed Dede'nin İstanbul Üniversitesi Ktb. No: T. 1245/1 de kayıtlı eksik istinsah edilmiş divan nüshasına rastladık. Şu an kayıtlarda Nâcî Ahmed Dede'ye ait tek nüsha budur. Çalışmanın ilk kısmında Nâcî Ahmed Dede'nin yaşadığı dönem, hayatı ve Dîvân-ı Nâcî'nin şekil ve muhteva yönünden incelendiği bölümler yer almaktadır. İkinci kısımında ise, çalışmamıza esas teşkil eden, İstanbul Üniversitesi Ktb. No: T. 1245/1 de kayıtlı Dîvân-ı Nâcî'nin transkribe edilmiş metni yer almaktadır.

ID SUMMARY Seventeenth century is a period in which the Empire of ottoman started to lose its magnificence and greatness. It's aJso a period in which the government started to be directed by mother sultans and even aghast. On one side while the government was defeated on the ether side it got concerned with social troubles. Especially with the rebellions of Kadizadeliler and the extension of these Vani Mehmed Efendi rebellions. These two rebellions were events which spoiled the well being of the Empire of Ottomon. Also these events as the struggle between religious orders (tarikatlar) and specialists of fikih (Fakihler) caused some social frictions in the society. Naci Ahmed Dede, whose life is our subject, was born in 1632 in Bursa. Having been an artist for a period, Naci Ahmed Dede joined Şeyhi Salih Zihni Dede in the Mevlevihane of Bursa and got Mevlevi. N. Ahmed Dede, who got his first Mevlevi practice in this place come to Istanbul and joined Şeyhi Adem Dede in the Mevlevihane of Galata, and here he educated himself in this field. After this practice in the three great Mevlevihanes of Istanbul (Beşiktaş, Galata, Yenikapı) he did sheikhness in different times. In Yenikapı Mevlevihane (his last working place) after being the sheikh for 33 years he died in 1711. His grave is in Yenikapı Mevlevihane. In books telling about him, he's recorded to be a good poet and have an ordered divan. In the wade of our researches we ran into some pages transcribed hand in Istanbul University Book Number: T. 1245/1. And these are the only pages belonging to Naci Ahmed Dede in records. In the second part there is the transcribed text of Divan-ı Naci the basic of our study recorded in Istanbul University Book Number : T. 1245/1 dwomantasyow noftzl