İnsan kaynakları yönetimi fonksiyonları ve bir işletmede iş analizleri uygulaması

Abstract

Günümüzde firmalar geleneksel bazı fonksiyonlarını artan bir şekilde uzman şirketlere ve servis organizasyonlarına terk etmektedirler. Özellikle yoğunlaşan uluslararası rekabet baskıları pek çok işletmeyi dışarıdan hizmet satın almaya yöneltmektedir. İşletmelerin böyle bir strateji izlemesinin temel nedeni, maliyet tasarrufu yanında, kaynaklarını ana yetkinlik alanlarına kaydırarak rekabet konumlarını güçlendirmektir. Çeşitli hizmetlerin başka şirketlerden alınmasını tanımlayan bu yöntem, ?taşeron? (out-sourcing) olarak adlandırılmaktadır.Taşeron kullanımı işletmelerin ana yetkinlik alanları dışında kalan fonksiyonlarını özellikle de sınırlı düzeyde değer katan yardımcı işleri yahut yüksek uzmanlık gerektiren işleri kapsamaktadır. Bu strateji, özellikle 1990'lı yıllarda Türkiye'deki pek çok işletme tarafından da benimsenmiş, bunun bir sonucu olarak taşeronlaşma eğilimi genişlemiştir.Bu durum çok sayıda hukuksal ve teknik tartışmaları da beraberinde getirmiş, konuyla ilgili yargısal kararlar yeni açılımlar yaratmıştır. Bu yargı kararları dikkate alınarak hazırlanan ve 10 Haziran 2003 tarihinde yürürlüğe giren 4857 sayılı yeni İş Yasasında taşeronlaşma kriteri olarak asıl iş/yardımcı iş ayrımı kritik bir değişken olarak getirilmiştir.Yasanın çerçevesini çizmiş olduğu soyutluk ve tanımsal belirsizlik taşeron sözleşmesi ile iş yapan her işletmede potansiyel bir sorun alanı taşımaktadır. Bu nedenle taşeron sözleşmesine sahip her işletme, teknik ve yasal kriterlere uygun olarak işyerindeki işleri ?asıl işler? ve ?yardımcı işler? olarak yeniden tanımlamak zorundadır.Bu tez, Kütahya' da bir sofra camı üretim tesisinde de gerçekleştirilen inceleme, araştırma, veri toplama ve değerlendirme çalışmaları sonucunda hazırlanmış, yapılan çeşitli ilaveler ve analizlerle zenginleştirilmiş ve son halini almıştır.Tez, hem işletmeler hem de akademisyenler için önemli bir referans kaynağı niteliğindedir. Uygulamacılar açısından özellikle, taşeron sözleşmesine sahip işletmelerde, teknik ve yasal kriterlere uygun olarak işyerindeki işleri ?asıl işler? ve ?yardımcı işler? olarak tanımlamak isteyen yöneticilere önemli ipuçları sağlamaktadır. Akademisyenler açısından ise, 4857 sayılı Yeni İş Yasası ile önemli bir tartışma gündemi yaratan ?taşeron, taşeronlaşma kriterleri, asıl iş/yardımcı iş ayrımı? tartışmalarına önemli bir entelektüel katkı sağlamaktadır.Anahtar Kelimeler: İnsan Kaynakları Fonksiyonları, Taşeron, Taşeronlaşma, Out-Sourcing, Asıl İş, Yardımcı İş, İş Analizi, İş Kanunu, Yüksek Değer Katan İş, Değer Katan İş, Sınırlı Değer Katan İş, Değer Katmayan İş.

Today, companies are increasingly delegating their traditional functions to professional companies and service organizations. Especially, increasing international competition is forcing organizations to get services from outside. In addition to cost savings, the main reason for companies to do this is to strengthen their competitive advantage by using the resources for their main functions. This, receiving several services from other organizations, is named as ?outsourcing?.Outsourcing usually includes functions other than an organization?s main function and none to limited-value-adding functions. This strategy was widely accepted in turkey during 90ies and as a result, outsourcing trend has been widened.This situation has brought much technical and legal debate and caused some legal actions. As a result, separation of main function/auxiliary function is implemented as a critical criterion in new Labor Law published in June 10, 2003. However, poorly defined criteria in Law have potential risk for any outsourcing company.This thesis is prepared as a result of research, data collection and analysis in a glassware manufacturing company established in Kutahya. Several additions and some extra analyses are performed on the collected data and with this, thesis is finalized.This thesis would be a good source for academic and business staff. It has many clues and key factors for practitioners and managers who would want to define the main and auxiliary functions in their companies in accordance with the Law. It has an added value for academic staff especially in subject of ?outsourcing, contractor, outsourcing criteria and main function/auxiliary function separation?.Key Words: Human Resources, Human Resources Functions, Human Resources Management, Contractor, Outsourcing, Outsourcing Company, Main Function, Auxiliary Function, Job Analysis, Labor Law, High value Addng Function, Value Adding Function, Limite Value Adding Function, No Value Adding Function.