Ramiz Mehmet Efendi Divanı (edisyon-kritik-metin-inceleme)

Abstract

Râmiz Mchmed Efendi, Osmanlı İmparatorluğunun 18. asrını görmüş; bu dönemin siyasî ve sosyal çöküntülerini yaşamış bir şairdir. I. Mahmud, III. Osman ve III. Mustafa'nın saltanatlarını idrâk eden şairin mesleği kadılık ve müderrisliktir. Hayatının büyük bir bölümünü Rumeli şehir ve kasabalarında geçiren Râmiz, Selanik sancağına bağlı Karaferye kasabasında doğmuştur. Kaynaklarda şairin 1 173 yılında öldüğü yazılıdır. Şiirde daha ziyade Nedim'i örnek alan Râmiz, Lâle Devrinin kendine özgü havasını özellikle gazelleriyle yansıtmasını bilmiştir. Şairin bu üslupla yazdığı şiirleri mürettep divanında toplanmıştır. Râmiz Mehmed Efendi'ııln bilinen tek eseri Divanıdır. Çalışmamızın `Giriş` bölümünde Râmiz'in yaşadığı dönemin sosyal, kültürel ve siyasî özellikleri ana hatlarıyla anlatılmıştır. `I. Bölüm`dc şairin hayatı, sanatı, kişiliği ve şiir görüşüyle beraber Râmiz Divanı'nın yazma nüshalarının tavsifi de verilmiştir Çalışmanın `II. Bölüm`ünde Râmiz Divanı üzerinde yaplığımız biçim ve içerik incelemesinin sonuçlan verilmiştir. Divanda yer alan manzumeler, iki yazma nüsha karşılaştırılarak transkripsiyonu yapılmıştır. Transkripsiyonlu metin tezimizin sonuna eklenmlşlir. Râmiz'in Edirne tekkelerinin isimlerini sıraladığı mesnevisi başka alanlarda araşlırma yapanların da ilgisini çekecektir. Tezin hazırlanması sırasında doğrudan veya dolaylı olarak yararlanılan eserler, `Kaynakça` kısmında sıralanmıştır. Râmiz Divanında geçen şahıs, yer ve eser adları tespit edilmiş; manzume ve beyit numarası belirtilerek `Sistematik Melin İndeksi` başlığı altında bir araya getirilmiştir.

Ramiz Mchmed Efendi is a poet who saw the 18th century of (lie Ottoman Empire and lived the political and social debrises of this era. The occupation of the poet, who comprehended Mahmud I, Osman 111 and Mustafa Ill's reigns, was Moslem judge and teacher in a medrese. Ramiz who lived the large part of his life in the cities and counties of Rumeli was born in Karaferye where is a town near Selanik. According to some sources, it is written that the poet died in 1 173 of the Hcglra year. In the poem, the poet who extremely took Nedim as a model succeeded in reflecting Lale Devri atmosphere especially in his lyric poems. Ramiz's only work which is known is a Turkish Divan. The era, Ramiz lived, is mentioned in the entrance part with its common lines. In the first section, except Ramiz Mehmed Efendi's life, art, personality and poem opinion also the features of his Divan's writings are explained. In the second part of this study, the conclusions of the figure and content examination which is dealt about Divan are given. The poems and writing copies which take part in Divan were transcribed into Latin letters by being compared. In the result of copy comparisons, it is determined that Ramiz has 8 qaida; 60 history poems; 168 lyric poems; 1 tahmis and 2 murabba; 47 stanzas; 17 miifred; 5 lugaz; 5 hymns and 2 mesnevi and these are given in the third part of our study. Mesnevi, in which the names of Edirne dervish lodges arc lined up, is an important material for the researches which can be applied to other fields. We stated the works we utilized during our study in the bibliography part. Also we gathered the place, person and work names that take place In Ramiz Divan in `Systematic Text Index` section by giving a poem and a verse number.